Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ

 

 ΠΡΟΣΩΠΑ

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

 ΜΑΡΤΥΣ  Α

 ΜΑΡΤΥΣ  Β

 

ΜΑΡΤΥΣ  Γ

 ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ

 ΝΕΥΤΩΝ

 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

 ΙΟΥΛΙΟΣ ΒΕΡΝ

 ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΗΣ

 ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΝΟΡΚΩΝ

 ΠΡΟΕΔΡΟΣ

 

Άρχεται η συνεδρίασις. Σήμερα θα εκδικάσουμε την υπόθεση, αν πρέπει να ασκείται δύναμη ή όχι σε ένα σώμα, ώστε αυτό να κινείται ευθύγραμμα και ομαλά, μ’ άλλα λόγια, να κινείται με σταθερή ταχύτητα.

Να προσέλθει ο μάρτυς Α.

 

 

ΜΑΡΤΥΣ  Α

Είμαι μικροπωλητής και έχω την πραμάτεια μου σε ένα καροτσάκι. Αν λοιπόν δεν το σπρώχνω συνέχεια, σε λίγο σταματάει.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Να προσέλθει ο μάρτυς Β.

 

 

ΜΑΡΤΥΣ  Β

Είμαι οδηγός λεωφορείου. Για να κινείται με σταθερή ταχύτητα το αυτοκίνητο πρέπει  να δουλεύει συνέχεια ο κινητήρας του. Αν σβήσει η μηχανή, και επομένως πάψει να ασκείται δύναμη, σε λίγο το αμάξι θα ακινητοποιηθεί.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Να προσέλθει ο μάρτυς Γ.

 

 

ΜΑΡΤΥΣ  Γ

Είμαι ποδοσφαιριστής. Όταν σουτάρω και η μπάλα σύρεται στο έδαφος σε λίγο σταματά.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ  

Έχουν να κάνουν ερωτήσεις οι συνήγοροι;

 

 

ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ

Θα παρακαλούσα τον μάρτυρα Γ να μας πει τι παρατήρησε, όταν το έδαφος ήταν πιο λείο.

 

 

ΜΑΡΤΥΣ  Γ

Μια κρύα μέρα του χειμώνα, που είχαμε πάει εκδρομή κοντά σε μια λίμνη που  είχε παγώσει, παίξαμε στην παγωμένη επιφάνειά της. Κλώτσησα την μπάλα και αυτή σταμάτησε πολύ-πολύ μακρύτερα.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ακολουθεί η αγόρευση των συνηγόρων. Να προσέλθει ο κ. Αριστοτέλης.

 

 

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

Η κατάθεση των μαρτύρων είναι σαφέστατη, συντριπτική υπέρ των απόψεών μας. Όταν δεν ασκούμε δύναμη στο καρότσι, στο αυτοκίνητο, στη μπάλα, τα σώματα αυτά σταματάνε, δεν μπορούνε να κινούνται με σταθερή ταχύτητα. Όπως μαρτύρησαν ο Α και ο Β, πρέπει να ασκούμε διαρκώς δύναμη στο καρότσι ή στο αυτοκίνητο για να κάνουν ευθύγραμμη και ομαλή κίνηση. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι για να κινείται ευθύγραμμα και ομαλά ένα σώμα, πρέπει να του ασκείται δύναμη.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Από τους υπερασπιστές της άλλης άποψης, ποιος θα αγορεύσει πρώτος; Ο κ. Γαλιλαίος ή ο κ. Νεύτων;

 

 

ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ

Θα μιλήσω πρώτα εγώ. Οι μάρτυρες κατέθεσαν ότι αν αφήσουμε ελεύθερο, δηλ. χωρίς να του ασκούμε δύναμη, το καρότσι, ή το αυτοκίνητο ή τη μπάλα, σταματά. Πολύ σωστά. Όμως ισχύει η προϋπόθεση ότι σ’ αυτές τις περιπτώσεις πράγματι δεν ασκείται καμία δύναμη; Προφανώς δεν ασκείται μυϊκή δύναμη. Μήπως όμως ασκείται κάποια άλλη που δεν είναι τόσο φανερή; Το έδαφος πάνω στο οποίο κινούνται τα παραπάνω σώματα δεν μπορεί να ασκήσει κάποια δύναμη; Υποστηρίζω ότι ναι και την ονομάζω τριβή. Θα στηρίξω την άποψή μου στο ότι, σύμφωνα με την κατάθεση του Γ, όταν το έδαφος είναι πιο λείο, το σώμα σταματά μακρύτερα. Στην περίπτωση αυτή υποστηρίζω ότι η τριβή είναι μικρότερη. Αν το έδαφος ήταν ακόμα πιο λείο, θα σταματούσε ακόμη μακρύτερα και αν ήταν τόσο τέλεια λείο, δεν θα υπήρχε η τριβή και το σώμα δεν θα σταματούσε ποτέ. Στην περίπτωση του καροτσιού που κινείται με σταθερή ταχύτητα, παρόλο που φαίνεται να ασκείται μυϊκή δύναμη συνεχώς, στην πραγματικότητα εκείνο που έχει σημασία είναι η τιμή όχι αυτής της  δύναμης, αλλά η τιμή της συνισταμένης, των δυνάμεων, να το πω απλά της ολικής δύναμης. Σ’ αυτήν την περίπτωση η τριβή, που είναι αντίθετη της κίνησης, εξουδετερώνει την μυϊκή δύναμη και η συνισταμένη είναι μηδέν. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι, όταν η συνισταμένη των δυνάμεων που ασκούνται στο καρότσι στην προκειμένη περίπτωση και γενικότερα σε κάθε σώμα (γιατί το ίδιο συμβαίνει σε κάθε περίπτωση) είναι μηδέν, αυτό κινείται ευθύγραμμα και ομαλά. Την ιδιότητα αυτή των σωμάτων να μην αλλάζουν ταχύτητα, όταν δεν ασκούνται σ’ αυτά δυνάμεις, την λέμε αδράνεια και τον νόμο αυτό αρχή της αδράνειας.

 

 

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

Ζητώ δευτερολογία.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Δεκτή.

 

 

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

Ο κ. Γαλιλαίος υπέθεσε ότι μπορεί να μην υπάρχει καθόλου τριβή. Τέτοιο πράγμα δεν έχει παρατηρηθεί. Κανείς ποτέ δεν είδε κινούμενο σώμα να μη σταματά ποτέ.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ  

Να προσέλθει ο δεύτερος των συνηγόρων, ο κ. Νεύτων.

 

 

ΝΕΥΤΩΝ

Ο συνάδελφός μου εξέθεσε τα θέματα με πολλή σαφήνεια. Εγώ θα προσθέσω μόνο ότι, σύμφωνα με την θεωρία μου, οι ίδιοι νόμοι που ισχύουν στη Γη ισχύουν και στα ουράνια σώματα, οι βασικοί φυσικοί νόμοι είναι παγκόσμιοι. Η αρχή της αδράνειας ισχύει σ’ όλο το Σύμπαν.

 

 

Δύο από το ακροατήριο σηκώνονται και λένε ότι έχουν να καταθέσουν κάτι πολύ σημαντικό.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Να προσέλθει ο κ. Ιούλιος Βερν.

 

 

ΙΟΥΛΙΟΣ ΒΕΡΝ

Στο μυθιστόρημά μου «Γύρω από την Σελήνη» αναφέρω το εξής περιστατικό: σε μια οβίδα (ένα θαλαμίσκο θα λέγατε εσείς σήμερα) που εκτοξεύτηκε από ένα τεράστιο κανόνι προς την Σελήνη (εσείς λέτε με ένα πύραυλο), επιβιβάστηκαν 3 άνδρες και ένα σκυλί (αστροναύτες όπως τους αποκαλείτε). Στο δρόμο το σκυλί ψόφησε, οπότε οι επιβάτες άνοιξαν το παράθυρο και το άφησαν έξω. Ύστερα από λίγο είδαν κατάπληκτοι ότι το ψόφιο σκυλί … «έτρεχε» μαζί τους. Τι συνέβαινε; Στο διάστημα δεν υπάρχει αέρας, άρα και αντίσταση του αέρα, έτσι δεν ασκούνταν καμία δύναμη στο σκυλί. Όμως αυτό, έχοντας την ταχύτητα της οβίδας, την διατήρησε και έτσι δεν έμεινε πίσω, αλλά πήγαινε πλάι σ’ αυτήν, όπως δύο αυτοκίνητα που τρέχουν πλάι-πλάι σε ένα εθνικό δρόμο με την ίδια ταχύτητα.

 

 

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

Ένσταση παρακαλώ. Δεν μπορούμε να επικαλούμαστε φαντασίες, παρά μόνο πραγματικά γεγονότα.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟ

Δεκτή η ένσταση. Η μαρτυρία δεν γίνεται δεκτή. Να προσέλθει τώρα ο αστροναύτης.

 

 

ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΗΣ

Έχω κάνει πολλά διαστημικά ταξίδια. Στο διάστημα υπάρχει κενό και έτσι δεν υπάρχει αντίσταση στην κίνηση των σωμάτων. Όταν η μηχανή του διαστημοπλοίου (ο πύραυλος) είναι σβηστή, το διαστημόπλοιο κινείται με σταθερή ταχύτητα. Η μηχανή ανάβει όταν θέλουμε να αλλάξουμε ταχύτητα. Θα σας πω ακόμα, ότι το περιστατικό με τον σκύλο, που ανέφερε ο κ. Βερν, δεν είναι φανταστικό. Εγώ έκανα «περίπατο στο διάστημα», δηλ. βγήκα από το διαστημόπλοιο και δεν έμεινα πίσω, αλλά πήγαινα με την ίδια ταχύτητα μ’ αυτό, που σημαίνει ότι διατήρησα την ταχύτητά μου, καθώς δεν ενεργούσε πάνω μου δύναμη.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Μπορούν οι κ. συνήγοροι να δευτερολογήσουν.

 

 

ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ

Η κατάθεση του αστροναύτη επιβεβαιώνει πανηγυρικά την άποψή μας. Όταν δεν ασκούνται δυνάμεις σε ένα σώμα (ή καλύτερα αν η συνισταμένη τους είναι μηδέν) αυτό κινείται με σταθερή ταχύτητα, χωρίς να σταματά, μ’ άλλα λόγια ευθύγραμμα και ομαλά.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ  

Να συνεδριάσουν οι ένορκοι και να εκφράσουν την ετυμηγορία τους.

 

 

Οι ένορκοι επιστρέφουν

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΝΟΡΚΩΝ

Τασσόμαστε ομόφωνα υπέρ της άποψης των κ. Γαλιλαίου και Νεύτωνα.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ  

Το Δικαστήριο δικαιώνει την άποψη των κ. Γαλιλαίου και Νεύτωνα, δηλ. ότι αν δεν ενεργεί σε ένα σώμα δύναμη, αυτό κινείται ευθύγραμμα και ομαλά.

 

 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΝΟΡΚΩΝ

Προτού λυθεί η συνεδρίασις θα μου επιτρέψετε να σας διαβάσω ένα ψήφισμα που εκδώσαμε:

«Εμείς οι ένορκοι (δηλ. η επιστημονική κοινότητα) αποφασίσαμε να ονομάσουμε τον νόμο της αδράνειας και Α’ νόμο του Νεύτωνα αποτίοντας φόρο τιμής στον Νεύτωνα που, μαζί με τον Γαλιλαίο, έθεσαν τα θεμέλια της Κλασσικής Φυσικής.

Επίσης αποτίουμε φόρο τιμής και στον κ. Αριστοτέλη για την σπουδαία συνεισφορά του στη Φιλοσοφία και την Επιστήμη. Δεν έχει σημασία ότι στην προκειμένη περίπτωση έκανε λάθος. Κανείς, ούτε ο πιο σοφός άνθρωπος, δεν είναι παντογνώστης Θεός. Η Επιστήμη πάντα προχωρά μέσα από τα λάθη της. Εκείνο που έχει σημασία είναι, όπως έπραξε και ο Αριστοτέλης και διαπιστώνεται από τα σπουδαία συγγράμματα που μας έχει αφήσει, ο άνθρωπος να σκέπτεται ορθολογικά και να αναζητά την αλήθεια, στην οποία ίσως μπορεί να μη φθάσει ποτέ -κανείς δεν ξέρει, αν στο μέλλον και η δική μας άποψη βρεθεί να έχει ατέλειες- αλλά πιθανόν να την προσεγγίζει όλο και περισσότερο. Το να κάνεις ένα βήμα μπροστά, έστω και αν δεν έχεις φθάσει εκεί που θέλεις, είναι σπουδαίο. Πόσο μάλλον όταν έχεις κάνει άλματα προόδου, όπως ο Αριστοτέλης».

 

 

ΤΕΛΟΣ