Ο ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΤΟΝ «ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥΣ»

 

1^ο μέρος   ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

 

2^ο μέρος   ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ

 

 

ΠΡΟΣΩΠΑ

 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΡΙΑ

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΦΡΑΓΚΛΙΝΟΣ

COULOMB

ΟERSTED

LAPLACE

ΑMPER

FARADAY

ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΔΕΗ

MAΧWELL

HERTZ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ

ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΣ

THOMSON

RUTHERFORD

ΒΗΟR

CHADWICK

PAULI

MARIA CURIE

FERMI

DIRAC

ANDERSON

ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΤΟΥ CERN

GELL - MANN

FEYNMAN

 

Α’ ΜΕΡΟΣ

 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΡΙΑ

Και τώρα ακολουθεί η δημοφιλής εκπομπή αναζητήσεων «αναζητώντας τα ίχνη», που σήμερα έχει ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Αγαπητοί τηλεθεατές καλησπέρα σας. Το κανάλι «ΤΗΛΕ-ΚΟΣΜΟΣ» που μας φιλοξενεί έχει, ως γνωστόν, ιδιαίτερες ευαισθησίες στην εξιχνίαση υποθέσεων μυστηρίων της Φύσης. Η σημερινή μας ιστορία είναι λίγο ιδιότυπη, πρωτότυπη θα έλεγα. Θα αναζητήσουμε τις οικογενειακές ρίζες δύο φίλων, που γνωρίστηκαν στα εργαστήρια των φυσικών. Και οι δύο μεγάλωσαν ορφανοί και μάλιστα χωρίς να γνωρίζουν καν την ταυτότητα των γονιών τους. Το καταπληκτικό όμως της υπόθεσης, που την κάνει πραγματικό θρίλερ, είναι ότι δεν πρόκειται για δυο ξεχωριστές παράλληλες ιστορίες. Υπάρχουν ισχυρές υποψίες ότι υπάρχει συγγένεια μεταξύ τους!

Σε πρώτη φάση θα αναζητήσουμε αποδείξεις για πιθανή συγγενική σχέση. Σε δεύτερη, αν αποδειχθεί αυτό, κάτι που το ευχόμαστε ολόψυχα, θα αναζητήσουμε τους γονείς τους.

Αλλά καλύτερα να μη πολυλογώ, να σας παρουσιάσω τους σημερινούς «πρωταγωνιστές» μας και να σας διηγηθούν οι ίδιοι την ιστορία τους και το πρόβλημά τους. Έχουμε κοντά μας δυο αγαπημένους φίλους, τον Ηλεκτρισμό και τον Μαγνητισμό. Να προσθέσω ότι πρόκειται για δυο πολυτάλαντους νέους, όπως θα δείτε στη συνέχεια.

Ηλεκτρισμέ, ας αρχίσουμε από σένα. Παρουσίασέ μας την ιστορία σας.

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Ευχαριστούμε για την ευκαιρία που μας δίνετε να μπορέσουμε να μάθουμε την αλήθεια για την καταγωγή μας.

Προσπαθήσαμε να συγκεντρώσουμε όσες πληροφορίες μπορούσαμε να βρούμε, που θα σας τις εκθέσουμε σε λίγο. Με έκπληξη και πολλή ευχαρίστηση διαπιστώσαμε ότι ενδέχεται να είμαστε συγγενείς.

Κατ’ αρχήν, να διευκρινίσουμε ότι το επίσημο όνομά μας, όπως αναγράφεται και στην ταυτότητά μας και είναι περασμένο στα μητρώα του Ληξιαρχείου της Φύσης (μ΄ άλλα λόγια σε λεξικά επιστημονικών όρων, αντίγραφα των οποίων υπάρχουν στα βιβλία Φυσικής), είναι Ηλεκτρικό Πεδίο το δικό μου και Μαγνητικό Πεδίο του αγαπημένου μου φίλου. Οι γνωστοί μας όμως μας αποκαλούν συνήθως Ηλεκτρισμό και Μαγνητισμό.

Να σας πω μάλιστα πώς πήρα το δικό μου όνομα. Από το … κεχριμπάρι. Οι Αρχαίοι Έλληνες το λέγανε ήλεκτρο.

Ο πρώτος που πρόσεξε ότι έχω κάποιο ταλέντο …

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Είστε μετριόφρων. Το ταλέντο σας είναι πολύ σπουδαίο.

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Λοιπόν, από μια μικρή έρευνα που κάναμε, μάθαμε ότι ήταν ο Θαλής ο Μιλήσιος, γύρω στο 600 π.Χ. Παρατήρησε ότι έχω την ικανότητα να έλκω μικρά κομματάκια άχυρου, όταν πλησίαζε σ’ αυτά ένα κομμάτι ήλεκτρο, που προηγουμένως το είχε τρίψει με ύφασμα. Έτσι λογικό φαίνεται το τριμμένο ήλεκτρο να φέρεται ως πατέρας μου, αφού με δημιουργεί. Αργότερα όμως μάθαμε ότι ο Gilbert, κατά το 1600 μ.Χ., παρατήρησε πως και άλλα υλικά, όπως το γυαλί, το θειάφι, το διαμάντι, τα οποία και ονόμασε ηλεκτρικά (από την λέξη ήλεκτρο), αφού είχαν πρώτα τριφτεί με ύφασμα, με δημιουργούσανε επίσης. Έτσι η πρώτη χαραμάδα που άνοιξε, ξανάκλεισε. Δεν γίνεται να έχω πολλούς πατεράδες! Ώσπου κάποιος, κατά τον 18^ο αιώνα, ισχυρίστηκε ότι ο πατέρας μου λέγεται ηλεκτρικό φορτίο, ο οποίος απλώς συχνάζει στο ήλεκτρο και άλλα υλικά. Αλλά αυτό που μάθαμε ήταν ένα απλό όνομα και κανείς δεν ήξερε τίποτε τι πραγματικά ήταν αυτό το φορτίο. Αργότερα είχαμε την πληροφορία ότι του αρέσει πολύ ο περίπατος. Όταν είναι εν κινήσει τον αποκαλούν ηλεκτρικό ρεύμα.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Μαγνητισμέ, πες μας λίγα λόγια και για σένα.

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Ευχαριστώ και ‘γω για την βοήθειά σας.

Και εμένα με προσέξανε από τα αρχαία χρόνια, Έλληνες, Κινέζοι. Μπορώ να σηκώνω σίδερα.

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Ο φίλος μου είναι πιο δυνατός από μένα. Στην άρση βαρών με ξεπερνά κατά πολύ. Εγώ μόλις που σηκώνω μερικά πούπουλα, ενώ αυτός σηκώνει σίδερα. Σαν άλλος Δαβίδ, νικάει τον Γολιάθ-Γη, όταν προσπαθούν οι δυό τους, μαγνήτης και Γη να τραβήξουν προς το μέρος τους ένα κομμάτι σίδερο.

Είναι ακόμη και πολύ γοητευτικός. Μαγνητίζει, με τη γοητεία που διαθέτει, τα πλήθη των … σιδερένιων αντικειμένων, που το επίσημο όνομά τους είναι σιδηρομαγνητικά υλικά. Καθώς είναι πολύ «ελκυστικός» έχει πολλές «κατακτήσεις». «Συγκινεί», όπως  πρόσεξαν πρώτοι οι Κινέζοι, τις μαγνητικές πυξίδες, που περιέχουν ευκίνητους μικρούς μαγνήτες, που τους λέμε μαγνητικές βελόνες, και τις κάνει να δείχνουν πάντα τον βορρά και τα ρινίσματα σιδήρου, που τρέχουν ξωπίσω του.

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Για τον δικό μου πατέρα μάθαμε ότι λέγεται ποσότητα μαγνητισμού και τον βρίσκει κανείς εύκολα στις άκρες ενός μαγνήτη, που τις λένε μαγνητικούς πόλους. Όμως, όπως και για το ηλεκτρικό φορτίο, και για την ποσότητα μαγνητισμού δεν ξέρανε τι ακριβώς είναι. Είναι μάλλον ένα ψευδώνυμο, αγνοούμε την πραγματική του ταυτότητα.

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Να προσθέσω κάτι. Η δύναμή μας (οι επιστήμονες λένε η ένταση του πεδίου μας) δεν είναι ίδια πάντα και παντού. Οι φυσικοί, για να τα δείξουν αυτά με κατανοητό τρόπο, κάνουν ένα «χάρτη» που έχει γραμμές, τις οποίες τις λένε δυναμικές. Αυτές δείχνουν προς τα πού ασκούμε δύναμη, καθώς και πόση είναι αυτή. Λένε ότι εκεί που είναι πιο πυκνές είμαστε πιο δυνατοί. Αυτές οι γραμμές είναι νοητές. Μπορούμε όμως να τις «δούμε» με διάφορους τρόπους, όπως π.χ. αν ρίξουμε ρινίσματα σιδήρου γύρω από ένα μαγνήτη, θα δούμε τα ρινίσματα να κάνουν κάτι σαν αλυσίδες από τον ένα πόλο στον άλλο, «πατώντας» ακριβώς πάνω στις δυναμικές γραμμές του μαγνητικού του πεδίου. Υπάρχει η φήμη ότι αυτές τις γραμμές τις επινόησε κάποιος κ. Faraday.

Και μια διευκρίνιση. Και οι δυο μας, όπως είπαμε πριν, ασχολούμαστε με την άρση βαρών. Όμως δεν σηκώνουμε οποιαδήποτε βάρη. Εγώ μπορώ να επηρεάσω αυτά που έχουν ηλεκτρικό φορτίο και ο φίλος μου αυτά που είναι μαγνητισμένα. Λέω επηρεάσω, γιατί δεν σηκώνω μόνο βάρη, αλλά άλλοτε τα τραβώ προς την φορά των δυναμικών γραμμών και άλλοτε αντίθετα.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Επηρεάζετε το ηλεκτρικό φορτίο, δηλ. τον πατέρα σας;

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Για να ακριβολογήσω, όχι το φορτίο που με γέννησε, αλλά ένα γειτονικό, που οι φυσικοί το λένε υπόθεμα ηλεκτρικού πεδίου, και έχει γεννήσει με τη σειρά του ένα άλλο ηλεκτρικό πεδίο. Παρόμοια και ο φίλος μου.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ναι, αλλά ένα πούπουλο ή ένα κομμάτι σιδήρου δεν είναι πάντα ηλεκτρισμένο ή μαγνητισμένο αντίστοιχα.

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Έχετε δίκιο. Τότε δεν μπορούμε. Όμως έχουμε την ικανότητα να ηλεκτρίζουμε (ή μαγνητίζουμε) γειτονικά σώματα με επαγωγή, όπως λέγεται, και έτσι μετά να μπορούμε να τα επηρεάζουμε.

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Να προσθέσω κάτι για μένα. Με σχηματίζει και η Γη, που συμπεριφέρεται, όπως λένε, σαν ένας τεράστιος μαγνήτης και με λένε τότε γήινο μαγνητικό πεδίο. Δεν ξέρω γιατί η Γη έχει αυτή την ιδιότητα. Ίσως το μάθουμε αργότερα. Πάντως τότε δεν έχω πολλή δύναμη. Μπορώ να επηρεάζω μόνο κάποιες ελαφρές  μαγνητικές βελόνες, όπως της πυξίδας. Να ξεκαθαρίσω όμως κάτι, γιατί πολλές φορές γίνεται μια παρανόηση. Η Γη γεννάει και ένα άλλο πεδίο, το βαρυτικό, που είναι πολύ πιο δυνατό από μένα. Αυτό κάνει τα σώματα να πέφτουν και όχι εγώ.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Πώς γνωριστήκατε; … Διακόπτω. Έχουμε ήδη το πρώτο μας τηλεφώνημα. Ας το ακούσουμε. Καλησπέρα σας κύριε. Είστε στον αέρα.

 

ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΦΡΑΓΚΛΙΝΟΣ

Εδώ Βενιαμίν Φραγκλίνος από Αμερική. Ψάχνετε για τον πατέρα. Υπάρχει όμως και μητέρα! Να εξηγηθώ: Ηλεκτρικά φορτία, όπως τα λέτε σήμερα (εμείς τότε μιλούσαμε για ηλεκτρικό ρευστό -ένα είδος ρευστής ουσίας- κάτι όμως που δεν ξέραμε καλά-καλά τι είναι) υπάρχουν δύο ειδών. Άκουσα ότι κατά τον 18^ο αιώνα ο Dufay υποστήριξε αυτήν την άποψη. Εγώ έγινα ο νονός τους, γιατί τους έδωσα τα ονόματα θετικό και αρνητικό. Και τα δύο είναι γονείς του ηλεκτρικού πεδίου και το θετικό, ο πατέρας, και το αρνητικό, η μητέρα.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Έχετε ντοκουμέντα που να στηρίζουν αυτήν την άποψη;

 

ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΦΡΑΓΚΛΙΝΟΣ

Βεβαίως. Ακούστε: τα ηλεκτρισμένα σώματα άλλοτε έλκονται μεταξύ τους και άλλοτε απωθούνται. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι ίδια όλα τα ηλεκτρικά φορτία. Παρατηρήθηκε ότι τα υλικά που ηλεκτρίζονται μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες. Της ίδιας ομάδας μεταξύ τους απωθούνται, ενώ διαφορετικών ομάδων έλκονται. Επειδή οι ομάδες είναι δύο, λέμε ότι υπάρχουν δύο (και όχι περισσότερα) είδη φορτίων. Έτσι ισχύει ο κανόνας ότι τα ετερώνυμα (θετικό με αρνητικό) έλκονται και τα ομώνυμα (θετικό με θετικό ή αρνητικό με αρνητικό) απωθούνται.

Ακόμη να προσθέσω ότι και ‘γω είμαι υπέρ της άποψης που ασπάζονται πολλοί φυσικοί, ότι το φορτίο είναι μια ποσότητα που δεν χάνεται, ούτε δημιουργείται από το μηδέν, μ’ άλλα λόγια, είναι μια ποσότητα που διατηρείται. Αν φύγει φορτίο από ένα σώμα, ένα άλλο παίρνει τόση ποσότητα, όση έχασε το πρώτο.

Επίσης, όσο θετικό φορτίο υπάρχει στη φύση, υπάρχει άλλο τόσο αρνητικό, γι’ αυτό και πολλές φορές η ύλη συμπεριφέρεται σαν ουδέτερη.

Και κάτι ακόμη. Αναφέρθηκε λίγο πριν ότι το ηλεκτρικό φορτίο συχνά κινείται -γνωστό τότε με το όνομα ηλεκτρικό ρεύμα. Πολύ εύκολα κινείται στα μέταλλα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως αγωγοί, ενώ μεγάλες δυσκολίες συναντά στο γυαλί, το ξύλο και άλλα υλικά, τα ονομαζόμενα μονωτές. Πολύ συχνά κινείται μέσα στα καλώδια, που είναι από χαλκό ή αλουμίνιο -ενώ το πλαστικό περίβλημά τους το εμποδίζει να βγει από τον «δρόμο» του- γενικότερα στα ηλεκτρικά κυκλώματα. Φυσικά αυτό θεωρητικά μπορεί να συμβεί και στο θετικό και στο αρνητικό. Στην εποχή μου όμως δεν ξέραμε ποια φορτία κινούνται σ’ αυτή την περίπτωση, θετικά ή αρνητικά. Κατά σύμβαση δεχθήκαμε ότι είναι θετικά και η φορά που κινούνται ονομάστηκε συμβατική φορά του ρεύματος.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ευχαριστούμε πολύ. Ακολουθεί και άλλο τηλεφώνημα. Συνεχίζουμε με τον κ. Coulomb.

 

COULOMB

Να συμπληρώσω τα περί έλξεων και απώσεων μεταξύ ηλεκτρικών φορτίων που ακούστηκαν προ ολίγου. Μελέτησα τις δυνάμεις αυτές και βρήκα τον νόμο στον οποίο υπακούουν. Δυναμώνουν όσο πιο κοντά είναι μεταξύ τους τα φορτία και εξασθενίζουν όταν είναι μακρύτερα. Ακόμη δυναμώνουν όσο τα φορτία είναι μεγαλύτερα.

Να σας πληροφορήσω ακόμη ότι και ο Μαγνητισμός έχει δύο γονείς. Όπως τα ηλεκτρικά φορτία, και οι μαγνητικοί πόλοι άλλοτε έλκονται και άλλοτε απωθούνται. Έτσι, παρόμοια, φθάνουμε στο συμπέρασμα ότι και οι μαγνητικοί πόλοι δεν είναι όμοιοι, είναι δύο ειδών, στους οποίους δόθηκαν τα ονόματα βόρειος και νότιος πόλος. Βόρειος ονομάστηκε εκείνος ο πόλος της μαγνητικής βελόνας που δείχνει τον βορρά και νότιος ο άλλος (που δείχνει τον νότο). Βρήκα μάλιστα ότι και σ’ αυτήν την περίπτωση ο νόμος των δυνάμεων που ισχύει είναι παρόμοιος με αυτόν των ηλεκτρικών δυνάμεων.

Εδώ όμως έχουμε την ιδιαιτερότητα οι δύο γονείς να συγκατοικούν πάντα στον ίδιο μαγνήτη και να μη μπορούν να βγαίνουν χωριστά έξω. Στη μια άκρη στέκει ο πατέρας και στην άλλη η  μητέρα. Το ανδρόγυνο αυτό οι φυσικοί το λένε μαγνητικό δίπολο.

Να σας πω και κάτι ακόμη. Εις πείσμα της ρύσης «Ους ο Θεός συνέζευξεν, … φυσικός μη χωριζέτω», μάλιστα φυσικός, όχι οποιοσδήποτε άνθρωπος, γιατί κάποιος φυσικός έκανε την … αμαρτωλή προσπάθεια να χωρίσει το ανδρόγυνο. Έκοψε λοιπόν τον μαγνήτη σε δύο κομμάτια, με σκοπό να πάρει δύο ξεχωριστούς πόλους. Όμως ήταν αδύνατο. Στο σημείο μάλιστα που έκοβε δημιουργούνταν δύο νέοι αντίθετοι πόλοι. Έτσι το κάθε κομμάτι εξακολουθούσε να είναι ένα … ανδρόγυνο και, από ένα που ήταν αρχικά, προέκυπταν δύο. Μ’ άλλα λόγια, δεν υπάρχουν μαγνητικά μονόπολα. Το ζεύγος είναι πολύ … πιστό. Όχι μόνο δεν χωρίζει, αλλά ό,που πάνε, πάνε πάντα μαζί. Αντίθετα οι γονείς του ηλεκτρικού πεδίου δεν πάνε πάντα μαζί. Πολλές φορές ο κάθε σύζυγος ενεργεί ανεξάρτητα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι … παίρνουν διαζύγιο. Όταν τελειώσουν τις δουλειές τους ξανασμίγουν.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Σας ευχαριστούμε κ. Coulomb. Λοιπόν, συνέχισε τώρα Μαγνητισμέ, πώς γνωριστήκατε;

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Παρόλο που κάνουμε τελευταία πολύ παρέα, δεν μπορώ να θυμηθώ ακριβώς πότε και πού γνωριστήκαμε. Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε.

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Κ’ εγω δεν θυμάμαι καθαρά. Έχω την εντύπωση όμως ότι ήταν σε μια βόρεια χώρα πριν δυό περίπου αιώνες.

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Σα να μου φαίνεται τώρα ότι είχαμε ιδωθεί και παλαιότερα σε κάποιο εργαστήριο, γύρω στο 1600 μ.Χ., αλλά τότε ούτε συνεργαστήκαμε, ούτε μιλήσαμε.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Και πώς προέκυψε η πληροφορία για πιθανή συγγένεια;

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Κάποτε συναντήσαμε ένα ηλικιωμένο κύριο, που στα νιάτα του ήταν ναύτης σε ένα πλοίο. Μας διηγήθηκε λοιπόν ένα παράξενο γεγονός: Μια μέρα, θα ‘ταν στα μέσα του 17^ου αιώνα, που είχε σφοδρή καταιγίδα και έσχιζαν τον ουρανό αστραπές και κεραυνοί, παρατηρήσανε ότι, όταν πέρασε η θύελλα, η πυξίδα του πλοίου … τρελάθηκε. Αντί να δείχνει τον βορρά, έδειχνε τον νότο!

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Λίγο αργότερα μάθαμε από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο ότι τον πατέρα μου τον βρίσκει κανείς συχνά να κινείται στην ατμόσφαιρα στις καταιγίδες και συγκεκριμένα το μονοπάτι που ακολουθεί είναι ο γνωστός μας κεραυνός. Αυτόν δεν τον εξαπολύει, όπως έλεγε ο Όμηρος, ο Νεφεληγερέτης Δίας όταν οργιστεί, αλλά όταν υπάρχει σε ένα σύννεφο μεγάλη συγκέντρωση φορτίων. Τότε αυτά προσπαθούν να διαφύγουν στο έδαφος.

Έτσι συνδυάζοντας τις δυο πληροφορίες, υποπτευόμαστε ότι έχει κάποια σχέση ο πατέρας μου, ως ηλεκτρικό ρεύμα, με τον φίλο μου.

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Και μια άλλη παρόμοια πληροφορία είχαμε. Διαβάζοντας το «Φυσικής Απάνθισμα», που έγραψε ο Ρήγας Φεραίος για να διαφωτίσει το υπόδουλο γένος των Ελλήνων στις Φυσικές Επιστήμες, με τρόπο απλό και κατανοητό, μας έκανε εντύπωση ένα περιστατικό που ανέφερε. Κάποτε, στα μέσα του 18^ου αιώνα, σε ένα σπίτι στη Γαλλία έπεσε κεραυνός. Τότε συνέβη πάλι κάτι παράξενο. Τα σιδερένια μαχαιροπήρουνα μαγνητίστηκαν και σήκωναν χοντρά καρφιά.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Με πληροφορούν από το κοντρόλ ότι έχουμε αρκετά τηλεφωνήματα. Να ακούσουμε ένα που φαίνεται να μεταφέρει μια σοβαρή πληροφορία. Μιλούμε με Κοπεγχάγη. Είστε στον αέρα κύριε. Σας ακούμε.

 

ΟERSTED

Χαίρετε και καλή επιτυχία. Ονομάζομαι Hans Christian Oersted. Είμαι καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Ο φίλος μας μίλησε για κάποια πιθανή συνάντηση σε κάποια βόρεια χώρα. Σας διαβεβαιώνω, γιατί το θυμάμαι πολύ καλά, ότι αυτό πράγματι συνέβη το 1820 στο Πανεπιστήμιό μας όπου, κατά την διάρκεια μιας παράδοσης που έκανα, πραγματοποίησα ένα πείραμα. Τοποθέτησα ένα ηλεκτροφόρο καλώδιο παράλληλα προς τον άξονα μιας μαγνητικής βελόνας. Μόλις πέρασε ρεύμα, η μαγνητική βελόνα στράφηκε, τείνοντας να γίνει ο άξονάς της κάθετος στο καλώδιο. Το ηλεκτρικό ρεύμα επομένως σχηματίζει μαγνητικό πεδίο, όπως και ένας μαγνήτης. Ρεύματα και μαγνήτες έχουν στενή σχέση. Και τα δύο σχηματίζουν μαγνητικό πεδίο.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ευχαριστούμε για την πληροφορία. Μας ανοίγετε ένα δρόμο στην αναζήτησή μας.

Και άλλο σημαντικό τηλεφώνημα. Προέρχεται από την Γαλλία, από τον κ. Laplace.

 

LAPLACE

Συμπληρώνω την παρατήρηση του συναδέλφου κ. Oersted. Μόλις ακούσαμε τα νέα του συνεχίσαμε τις έρευνες. Στο εργαστήριό μας παρατηρήσαμε ότι, όταν πλησιάσαμε ένα ρευματοφόρο καλώδιο κοντά σε μαγνήτη, το μαγνητικό του πεδίο ασκούσε δύναμη στο καλώδιο. Αυτό σημαίνει ότι το μαγνητικό πεδίο, όχι μόνο σχηματίζεται από ρεύμα, αλλά και ασκεί δυνάμεις σε ρεύματα. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι μαγνήτες και ρεύματα δρουν το ίδιο. Αφ’ ενός σχηματίζουν μαγνητικό πεδίο, αφ’ ετέρου δέχονται δυνάμεις από μαγνητικό πεδίο. Όπως λέμε αλλιώς, τόσο πηγή, όσο και υπόθεμα μαγνητικού πεδίου είναι και ένας μαγνήτης και ένα ρεύμα. Στενή συγγένεια υπάρχει λοιπόν μεταξύ των δύο φίλων μας.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Σας ευχαριστούμε θερμά κ. Laplace.

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Αυτά που ακούμε μας οδηγούν στη σκέψη … δεν τολμώ να το πω … αφού το ρεύμα σχηματίζει μαγνητικό πεδίο και το ρεύμα είναι κίνηση φορτίου, ο πατέρας μου είναι …

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

… ο ίδιος που είναι και ο δικός μου! Πρέπει να είμαστε …

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

… αδέλφια! Αλλά μη βιαστούμε! Θέλουμε όσο γίνεται περισσότερες αποδείξεις. Έχω μια ανησυχία. Με μπερδεύει το ότι ο πατέρας μου είναι και ο μαγνήτης και το ηλεκτρικό ρεύμα. Πώς γίνεται να έχω δύο πατεράδες;

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Είμαστε σε πολύ καλό δρόμο. Πιστεύω ότι θα τις έχουμε. Γίνεται καταιγισμός τηλεφωνημάτων! Έχουμε στη γραμμή τον κ. Amper, από τη Γαλλία επίσης.

 

ΑMPER

Καλησπέρα σας. Θα σας μιλήσω ακριβώς για την απορία που μόλις εξέφρασε ο συμπαθής φίλος Μαγνητισμός. Και εμένα με απασχόλησε αυτό το θέμα. Πράγματι οι έρευνες των κ. συναδέλφων εγείρουν σοβαρές υποψίες για το ότι ο πατέρας του μαγνητικού πεδίου είναι το κινούμενο φορτίο (ηλεκτρικό ρεύμα αλλιώς), αλλά πατέρας του είναι και ο μαγνήτης. Τότε μου ήρθε μια ιδέα. Θα σας την εκθέσω με επιστημονικούς όρους. Μου έκανε εντύπωση ότι δύο διαφορετικές εκ πρώτης όψεως οντότητες (μαγνήτες, ρεύματα) δρουν παρόμοια. Να είναι σύμπτωση; Πιστεύω ότι κάτι βαθύτερο κρύβεται. Μπορούμε να κάνουμε δύο υποθέσεις. Η μία: Τα ρεύματα κρύβουν αόρατους μαγνήτες. Η άλλη: Οι μαγνήτες κρύβουν αόρατα ρεύματα. Κλίνω υπέρ της δεύτερης άποψης. Έτσι σε κάθε περίπτωση ένας είναι ο πατέρας του μαγνητικού πεδίου: Το ηλεκτρικό ρεύμα (κινούμενο φορτίο). Όμως, σε όσους το είπα, δεν με πήραν στα σοβαρά. Πού να βρεθούν ρεύματα μέσα σε μαγνήτες; Ωστόσο η ιδέα αυτή δεν φεύγει απ’ το μυαλό μου. Κάτι πρέπει να συμβαίνει. Ευελπιστώ ότι  κάποτε θα εξιχνιαστεί το θέμα αυτό.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Σας ευχαριστούμε.

Αλλά τα τηλεφωνήματα δεν σταματούν. Κύριε, είστε στον αέρα.

 

FARADAY

Εδώ Faraday από Αγγλία …

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Α… μήπως είστε ο κύριος που αναφέρθηκε προηγουμένως, που επινόησε τις δυναμικές γραμμές;

 

FARADAY

Μάλιστα. Λοιπόν, εγώ έχω μεγάλο πάθος με τα πειράματα. Σκέφθηκα ότι, αφού το ηλεκτρικό ρεύμα δημιουργεί μαγνητικό πεδίο, μήπως η παρουσία ενός μαγνήτη κοντά σε ένα κλειστό κύκλωμα θα μπορούσε να δημιουργήσει ηλεκτρικό ρεύμα στο κύκλωμα αυτό και είπα να το ελέγξω. Θα ‘τανε το 1831. Παρατήρησα λοιπόν ότι πράγματι, όταν κινώ ένα μαγνήτη κοντά σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα (κατά προτίμηση να περιέχει πηνία, δηλ σύρμα τυλιγμένο, όπως η κλωστή στο καρούλι, πηνίο στην καθαρεύουσα) που δεν έχει ηλεκτρική πηγή, άρα και ρεύμα, αρχίζει να διαρρέεται από ρεύμα. Μ’ άλλα λόγια, το σύστημα πηνίου – κινούμενου μαγνήτη λειτουργεί σαν ηλεκτρική πηγή. Έτσι έφτιαξα την πρώτη γεννήτρια, που μετατρέπει την κίνηση σε  ηλεκτρικό ρεύμα, το οποίο όμως ήταν πολύ ασθενές. Ελπίζω ότι αργότερα θα τελειοποιηθεί και θα δίνει πολύ ρεύμα.

Το φαινόμενο αυτό λέγεται ηλεκτρομαγνητική επαγωγή. Χρησιμοποιώντας επιστημονικούς όρους θα έλεγα ότι  είναι το φαινόμενο κατά το οποίο αναπτύσσεται ΗΕΔ (και επομένως ηλεκτρικό ρεύμα σε ένα κλειστό κύκλωμα), όταν μεταβάλλεται ο αριθμός των δυναμικών γραμμών που περνάει από αυτό το κύκλωμα (οι επιστήμονες χρησιμοποιούν και τον όρο μαγνητική ροή).

Τελειώνοντας λοιπόν, σας τονίζω ότι διαπιστώνω και εγώ και συγγένεια Ηλεκτρισμού και Μαγνητισμού.

Και κάτι ακόμη. Άκουσα αργότερα ότι παρόμοια πειράματα έκανε και ο κ. Henry στην Αμερική. Καταλήξαμε και οι δύο στα ίδια αποτελέσματα και μάλιστα αγνοώντας ο ένας τις έρευνες του άλλου. Αυτό, νομίζω, ισχυροποιεί την άποψη που εκφράζουμε για την συγγένεια.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Σας ευχαριστούμε πολύ κ. Faraday. Το ότι διασταυρώθηκαν οι πληροφορίες σας είναι πολύ θετικό. Και τώρα ακούμε τον διοικητή της ΔΕΗ.

 

ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΔΕΗ

Η ελπίδα του κ. Faraday πραγματοποιήθηκε! Με  πολλές τεχνικές βελτιώσεις της πρωτόγονης εκείνης γεννήτριας που έφτιαξε, φθάσαμε σήμερα στο σημείο να παράγουμε με τις σύγχρονες γεννήτριες τόσο πολύ ρεύμα, ώστε να τροφοδοτούμε όλη την Ελλάδα, όπως αντίστοιχα οι ηλεκτρικές εταιρείες σ’ όλες τις χώρες του κόσμου. Δεν θα είχαμε σήμερα ηλεκτρισμό, αν δεν γινόταν η σπουδαία ανακάλυψη του κ. Faraday.

Να προσθέσω ακόμη, πως στην ανακάλυψη του κ. Laplace, ότι το μαγνητικό πεδίο ασκεί δύναμη σε ρευματοφόρο καλώδιο, στηρίζεται η λειτουργία των ηλεκτροκινητήρων, από αυτόν ενός μίξερ και ενός ανεμιστήρα, μέχρι την μηχανή του τραμ, του μετρό και του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ευχαριστούμε για την πληροφορία. Και τώρα έχουμε στην τηλεφωνική μας γραμμή τον κ. Maxwell.

 

MAΧWELL

Γεια σας. Τηλεφωνώ από Αγγλία. Έχω να σας πω πολλά για την σημερινή ιστορία.

Είμαι σε θέση να σας διαβεβαιώσω ότι αναμφισβήτητα οι δυο φίλοι δεν είναι απλά συγγενείς, είναι αδέλφια! Ο πατέρας του μαγνητικού πεδίου είναι το ηλεκτρικό φορτίο που είναι σε κίνηση. Βέβαια το ηλεκτρικό φορτίο (ανεξάρτητα αν κινείται ή όχι) είναι ο πατέρας του ηλεκτρικού πεδίου. Μ’ άλλα λόγια, έχουν τον ίδιο πατέρα.

Θα σας εκθέσω περισσότερες πληροφορίες.

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Σας ευχαριστούμε πολύ. Αυτό ήταν το πιο υπέροχο πράγμα που άκουσα. Αδελφέ μου!  (αγκαλιάζονται)

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Αδελφάκι μου, τι θαυμάσιο νέο μάθαμε!

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Συγκινητικές στιγμές! Συμπληρώνεται λοιπόν η οικογένεια, πατέρας, μητέρα και τα δύο παιδιά τους.

 

MAΧWELL

Πρώτα όμως θέλω να συμπληρώσω την πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία του κ. Faraday, για τον οποίο αξίζει να πω ότι ήταν αυτοδίδακτος και ήταν και δάσκαλός μου. Σας εξέθεσε ποιο είναι το φαινόμενο της ηλεκτρομαγνητικής επαγωγής. Τώρα θα σας πω το ίδιο, αλλά με άλλα λόγια, που θα μας βοηθήσουν σ’ αυτά που θα πω στη συνέχεια. Για να μη μπερδέψω τους τηλεθεατές, θα προσπαθήσω να μη χρησιμοποιήσω δυσνόητους τεχνικούς όρους, που γίνονται κατανοητοί μόνο από τους ειδικούς, και να τους αντικαταστήσω με πιο κατανοητούς, αφού απευθύνομαι στο ευρύ κοινό και όχι σε φυσικούς επιστήμονες.

Ένα κύκλωμα διαρρέεται από ρεύμα, όταν έχει μια ηλεκτρική πηγή, π.χ. μια μπαταρία,  που η ικανότητά της περιγράφεται με τον όρο ΗΕΔ (να μη πω πιο πολλά). Τότε δημιουργείται ηλεκτρικό πεδίο που κάνει τα φορτία του κυκλώματος (που τα λέτε σήμερα ελεύθερα ηλεκτρόνια) να κυκλοφορούν σ’ αυτό.

Όταν κινείται ο μαγνήτης μπροστά στο κύκλωμα που μας είπε ο κ. Faraday, μεταβάλλεται το πλήθος των δυναμικών γραμμών που διαπερνούν το πηνίο, καθώς μεταβάλλεται το μαγνητικό πεδίο σ’ αυτό.

Έτσι, εκφραζόμενος με άλλο τρόπο, θα πω ότι η ηλεκτρομαγνητική επαγωγή είναι το φαινόμενο κατά το οποίο, όταν μεταβάλλεται το μαγνητικό πεδίο, δημιουργείται ηλεκτρικό πεδίο.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Για σταθείτε! Εδώ βλέπω μια περιπλοκή. Σύμφωνα με τα λεγόμενά σας βγαίνει το συμπέρασμα ότι γονιός του ηλεκτρικού πεδίου είναι το μαγνητικό, αφού το δημιουργεί όταν μεταβάλλεται, ενώ οι προηγούμενες πληροφορίες συνηγορούσαν στο ότι είναι αδελφός του!

 

MAΧWELL

Έτσι φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Αλλά μπορεί να δοθεί μια άλλη ερμηνεία. Κατ’ αρχήν, το παραγόμενο ηλεκτρικό πεδίο σ’ αυτήν την περίπτωση έχει μια ιδιαιτερότητα: Οι δυναμικές γραμμές του είναι κλειστές (οι φυσικοί λένε ότι είναι μη συντηρητικό), ενώ του γνωστού μας και παρόντα στην εκπομπή σας ηλεκτρικού, γιου του ηλεκτρικού φορτίου, είναι ανοικτές (τότε οι φυσικοί λένε ότι είναι συντηρητικό). Το ηλεκτρικό πεδίο που δημιούργησε ο κ. Faraday και έχει πατέρα το μεταβαλλόμενο μαγνητικό, όντως μοιάζει καταπληκτικά στον … θείο του! Το νέο αυτό ηλεκτρικό πεδίο είναι ο εγγονός του ηλεκτρικού φορτίου, μια και είναι παιδί του μαγνητικού πεδίου.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ενδιαφέρουσα ερμηνεία. Τώρα τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους με τον καλύτερο τρόπο, και μάλιστα η οικογένεια εμπλουτίζεται. Αλλά, να σας ρωτήσω, μόνο το μαγνητικό πεδίο έχει απογόνους; Το ηλεκτρικό δεν έχει οικογένεια;

 

MAΧWELL

Πολύ εύστοχη η ερώτησή σας. Ό,τι ετοιμαζόμουν να σας μιλήσω γι’ αυτό το θέμα. Θα μου φαινόταν όμορφο να ισχύει και ο συμμετρικός νόμος αυτού που ανακάλυψε ο κ. Faraday. Όχι μόνο μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο να δημιουργεί ηλεκτρικό, αλλά και μεταβαλλόμενο ηλεκτρικό να δημιουργεί μαγνητικό. Αυτό ισχυρίζομαι στην ηλεκτρομαγνητική θεωρία μου, όπως λέγεται. Πράγματι λοιπόν και το ηλεκτρικό (όταν μεταβάλλεται) έχει ένα γιο που και αυτός μοιάζει στον … θείο του, το μαγνητικό. Εδώ έχουμε την ιδιοτυπία τα παιδιά να μοιάζουν, αντί στον γονιό, στον θείο! Οφείλω όμως να σας πω ότι αυτό το τελευταίο είναι μια θεωρητική υπόθεση, που δεν έχει επιβεβαιωθεί πειραματικά. Για την θεωρία μου όμως έχω να σας πω και άλλα.

Βεβαίως η θεωρία μου στηρίχθηκε στις εργασίες των προηγουμένων συναδέλφων, αλλά αυτό που έκανα εγώ ήταν να τις «δέσω», μαζί με τις δικές μου υποθέσεις που επεκτείνουν τις προηγούμενες γνώσεις, σε μια ενιαία θεωρία, που την δημοσίευσα το 1871. Θέλετε να σας αναπτύξω εν συντομία το θέμα;

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Με πολύ ενδιαφέρον σας ακούμε κ. Maxwell.

 

MAΧWELL

Τα βασικά σημεία της θεωρίας μου συνοψίζονται σε 4 εξισώσεις. Μη φοβάστε! Δεν θα σας ζαλίσω με τύπους. Θα σας τα πω πιο απλοϊκά, με λόγια. Ο «δεκάλογος» περιέχει τις εξής «εντολές», … συγνώμην, ο «τετράλογος» πρέπει να πω, περιέχει τους εξής φυσικούς νόμους:

 

Ηλεκτρικό φορτίο δημιουργεί ηλεκτρικό πεδίο.

Δεν υπάρχουν μαγνητικά μονόπολα (ώστε να σχηματίζουν μαγνητικό πεδίο, όπως αντίστοιχα τα φορτία).

Κινούμενο ηλεκτρικό φορτίο ή μεταβαλλόμενο ηλεκτρικό πεδίο δημιουργεί μαγνητικό πεδίο.

Μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο δημιουργεί ηλεκτρικό πεδίο.

 

Μπορούμε να εκφραστούμε και ως εξής: «Βίβλος γενέσεως» των πεδίων: Ηλεκτρικό φορτίο εγέννησε ηλεκτρικό (συντηρητικό) και μαγνητικό πεδίο. Μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο εγέννησε ηλεκτρικό πεδίο (μη συντηρητικό). Μεταβαλλόμενο ηλεκτρικό πεδίο εγέννησε μαγνητικό πεδίο. Μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο εγέννησε ηλεκτρικό πεδίο και … πάει λέγοντας, και αυτό μπορεί να συνεχιστεί επί γενεάς όχι μόνο …14, αλλά αναρίθμητες, «εις τους αιώνας των αιώνων». Και τα πεδία αυτά διαδίδονται σαν κύματα, που τα αποκαλούμε ηλεκτρομαγνητικά κύματα..

Να σας πω ακόμη και πώς μου ήρθε η ιδέα για το τελευταίο. Τις εξισώσεις μου τις έγραψα, χρησιμοποιώντας ανώτερα Μαθηματικά, με άλλη μορφή -μην ανησυχείτε, δεν θα το κάνω τώρα! Παρατήρησα τότε ότι μοιάζουν πολύ με εξισώσεις κυμάτων. Η ποσότητα μάλιστα που εμφανιζόταν ως ταχύτητα κύματος βγήκε να έχει τιμή όση είναι η ταχύτητα του φωτός. Σύμπτωση; Απίθανο, κάτι βαθύτερο πρέπει να κρύβεται. Έτσι οδηγήθηκα σε ένα ακόμη συμπέρασμα: Ότι το φως είναι είδος ηλεκτρομαγνητικού κύματος. Υπάρχουν και άλλα είδη τέτοιων κυμάτων που δεν τα αντιλαμβάνεται το ανθρώπινο μάτι, που διαφέρουν στο μήκος κύματος.

Και πάλι οφείλω να ομολογήσω ότι πολλά από αυτά που λέω είναι θεωρίες, που πολύ ελπίζω κάποτε να επιβεβαιωθούν πειραματικά.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Συγκλονιστικές είναι οι αποκαλύψεις που μας κάνετε.

Και τώρα έχουμε στο τηλέφωνο τον κ. Hertz, που λέει ότι έχει κάτι πολύ σπουδαίο να μας πει.

 

HERTZ

Κ. Maxwell, η ελπίδα σας δικαιώνεται! Το 1888 έκανα ένα πείραμα (να μη σας κουράσω με τεχνικές λεπτομέρειες, που μπορώ όμως να σας τις παρουσιάσω όποτε θέλετε). Σας λέω το συμπέρασμα: Επιβεβαιώνεται η ηλεκτρομαγνητική θεωρία του κ. Maxwell. Κατασκεύασα ένα πομπό και ένα δέκτη ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Ο δέκτης «έπιασε» πράγματι τα κύματα που εξέπεμψε ο πομπός. Πρέπει πράγματι να υπάρχουν αυτά τα κύματα!

 

MAΧWELL

Μου δώσατε μεγάλη χαρά κ. Hertz. Είμαι ενθουσιασμένος με τα νέα που άκουσα ότι επιβεβαιώνεται η θεωρία μου. Σας ευχαριστώ για την προσπάθειά σας.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Και νέες επιβεβαιώσεις. Στη γραμμή μας έχουμε έναν ηλεκτρονικό, διευθυντή γνωστής εταιρίας κατασκευής ηλεκτρονικών ειδών, ραδιοφώνων, τηλεοράσεων, κινητών κλπ. Σας ακούμε κύριε.

 

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ

Να κάνω πρώτα μια επισήμανση. Εμείς οι τεχνικοί, παρόλο που ακολουθούμε τις ίδιες επιστημονικές μεθόδους στη δουλειά μας όπως και οι φυσικοί, ενδιαφερόμαστε για πρακτικές εφαρμογές, ενώ οι αυτοί θέλουν να αποκαλύψουν τα μυστικά της φύσης. Εκμεταλλευόμαστε λοιπόν τις θεωρητικές γνώσεις που βρίσκουν οι φυσικοί για πρακτικούς σκοπούς. Έτσι η Τεχνολογία των συσκευών μας έχει σαν θεωρητική βάση την ηλεκτρομαγνητική θεωρία του κ. Maxwell. Αν δεν ήταν σωστά αυτά που ισχυρίζεται, δεν θα ακούγαμε ραδιόφωνο, δεν θα βλέπαμε τηλεόραση, ούτε θα μιλούσαμε με κινητά, και ακόμη δεν θα μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε με τους αστροναύτες στο διάστημα ή να τηλεχειριστούμε ρομποτικά διαστημόπλοια ή οποιουδήποτε άλλου είδους συσκευές. Η επικοινωνία γίνεται μέσω ραδιοκυμάτων, που είναι είδος αόρατων ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Εκείνο που κατορθώσαμε από την εποχή του κ. Hertz ήταν να κάνουμε συνεχείς τεχνικές βελτιώσεις στον πρωτόγονο εκείνο πομπό και δέκτη που έφτιαξε, η βάση όμως όπου στηριζόμαστε παραμένει η ηλεκτρομαγνητική θεωρία. Ο κ. Maxwell αναδείχθηκε σε «προφήτη» της φυσικής, αφού πρόβλεψε ότι υπάρχουν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ακούμε τώρα έναν αστρονόμο, τον διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

 

ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΣ

Να τονίσω ότι ηλεκτρομαγνητικά κύματα υπήρχαν ανέκαθεν στη φύση, προτού τα δημιουργήσουμε με τις συσκευές μας, όπως το φως, αλλά και άλλα αόρατα είδη, όπως κάποια που έρχονται από το διάστημα και ορισμένα από τα οποία, όπως τα ραδιοκύματα, αφού τα «συλλάβουμε» με τα λεγόμενα ραδιοτηλεσκόπια, μας βοηθούν να μάθουμε πολλά για το Σύμπαν.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ομολογώ ότι η επιτυχία της σημερινής εκπομπής ξεπέρασε και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις μας, και αυτό χάρις στις πληροφορίες που μας έδωσαν οι τηλεθεατές μας.

Όμως δεν τελειώσαμε. Διευκρινίστηκε η καταγωγή των δύο, όχι απλά φίλων, αδελφιών τώρα και συμπληρώθηκε το οικογενειακό τους δένδρο. Μένει όμως να εντοπίσουμε τους γονείς τους. Δεν ξέρουμε ακόμη πολλά πράγματα γι’ αυτούς, πρέπει να μάθουμε περισσότερα.

Αγαπητοί τηλεθεατές, χρειαζόμαστε και άλλο την βοήθειά σας. Όμως αυτά μετά από ένα διαφημιστικό διάλειμμα.

 

Β’ ΜΕΡΟΣ

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Συνεχίζουμε. Ελπίζω να έχουμε πληροφορίες για τον εντοπισμό των γονιών των συμπαθεστάτων αδελφών. Στο τηλέφωνο ο κ. Thomson.

 

THOMSON

Γεια σας. Έχω πληροφορίες για την μητέρα, το αρνητικό φορτίο. Κυκλοφορεί με το Ι.Χ. της, ένα μικρό ελαφρύ όχημα, τύπου ηλεκτρόνιο, το οποίο και εντόπισα στο τέλος του 19^ου αιώνα στις καθοδικές ακτίνες. Πολύ συχνά αναπτύσσει μεγάλες ταχύτητες. Πάντως δεν παραβιάζει το κοσμικό όριο ταχύτητας που επιβάλλει ο Κ.Ο.Κ. της φύσης, που είναι 300000 km/s (ταχύτητα φωτός), αν και πολλές φορές το πλησιάζει πολύ.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Διευκρινίστε μας τι είναι οι καθοδικές ακτίνες.

 

THOMSON.

Το ηλεκτρικό φορτίο μπορεί εύκολα να κινηθεί σε ορισμένα υλικά (ή να το πούμε αλλιώς, να περάσει ηλεκτρικό ρεύμα), τα αποκαλούμενα αγωγοί, όπως τα μέταλλα. Στα αέρια συνήθως δυσκολεύεται, αλλά υπό ορισμένες προϋποθέσεις τα καταφέρνει, όπως όταν είναι πολύ αραιωμένα και η πίεσή τους πολύ χαμηλή. Χαρακτηριστική είναι η εξής περίπτωση: Σε ένα γυάλινο σωλήνα, που έχει στις δύο άκρες του δυό ηλεκτρόδια, ένα θετικό και ένα αρνητικό, και όπου έχουμε αφαιρέσει σχεδόν όλο τον αέρα, περνάει το ηλεκτρικό ρεύμα. Παρατηρούμε τότε ότι λάμπει το γυαλί που είναι απέναντι στην κάθοδο (δηλ. το αρνητικό ηλεκτρόδιο). Έγινε η υπόθεση ότι αυτό οφείλεται σε ένα είδος αόρατης ακτινοβολίας που βγαίνει από την κάθοδο και γι’ αυτό πήρε την ονομασία καθοδικές ακτίνες. Αυτά παρατηρήθηκαν στα τέλη του 19^ου αιώνα. Τι είναι όμως οι καθοδικές ακτίνες; Υπέθεσα ότι είναι ροή αρνητικά φορτισμένων σωματιδίων, που τα ονομάσαμε ηλεκτρόνια, και που πρέπει να είναι συστατικά της ύλης, των ατόμων. Τα άτομα δεν είναι κυριολεκτικά ά-τομα (άτμητα), αλλά αποτελούνται από μικρότερα σωματίδια. Αυτά σας τα λέω στην επιστημονική γλώσσα. Πιο απλοϊκά, θα τα έλεγα οχήματα-ηλεκτρόνια με επιβάτη-φορτίο αρνητικό.

Κατορθώσαμε να προσδιορίσουμε τα τεχνικά χαρακτηριστικά του οχήματος. Είναι … 9.10^-34 τόνων. Το φορτίο του οχήματος, στην προκειμένη περίπτωση η επιβάτις, έχει μια ιδιαιτερότητα. Είναι αδύνατον να υπάρξει χωρίς το όχημα. Μ’ άλλα λόγια έχει τέτοια λατρεία για τα αυτοκίνητα, που ποτέ δεν το αποχωρίζεται (οι φυσικοί λένε ότι το φορτίο είναι ιδιότητα του σωματιδίου ηλεκτρόνιο και όχι ξεχωριστό σώμα, όπως το φορτίο ενός φορτηγούֹ  μη ξεχνάτε ότι η λέξη φορτίο στη Φυσική, όπως και πολλοί άλλοι όροι της, δεν έχει την έννοια που έχει στην καθημερινή ζωή). Πληροφορήθηκα ότι το 1909 ο κ. Millikan μέτρησε το ηλεκτρικό φορτίο της με μια έξυπνη μέθοδο και το βρήκε 1,6.10^-19C.

Να τονίσω ότι παραδεχόμαστε ότι δεν μπορεί να υπάρξει ηλεκτρικό φορτίο μικρότερο μιας ορισμένης ποσότητας, που λέγεται στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο, και αυτή δεν είναι άλλη από την ποσότητα του φορτίου του ηλεκτρονίου, μ’ άλλα λόγια δεν διαιρείται το φορτίο αυτό. Τα ποσά φορτίου που υπάρχουν στα σώματα είναι πάντα ακέραια πολλαπλάσια του στοιχειώδους.

Για να το καταλάβετε καλύτερα, θα σας πω μια παρομοίωση. Τα χρήματα που έχουμε στο πορτοφόλι μας δεν μπορεί να είναι λιγότερα από ένα λεπτό, δηλ. το ένα εκατοστό του ευρώ. Ό, τι ποσό έχουμε είναι ακέραιο πολλαπλάσιο του λεπτού. Το στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο είναι το «λεπτό» του φορτίου στη φύση.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ευχαριστούμε κ. Thomson. Στη συνέχεια ακούμε τον κ. Rutherford.

 

RUTHERFORD

Εντόπισα το σπίτι της κυρίας. Ονομάζεται βίλα-άτομο. Είναι ένα περίεργο σπίτι, που μοιάζει περισσότερο με … πάρκινγκ, αφού δεν αποχωρίζεται ποτέ το αμάξι της, απλώς το παρκάρει στην αυλή. Αλλά τρόπος του λέγειν το παρκάρει. Ποτέ δεν ησυχάζει. Εξακολουθεί να κάνει βόλτες γύρω από το σπίτι. Εκείνο όμως που μου έκανε εντύπωση είναι ότι ο κήπος είναι τεράστιος και στη μέση του υπάρχει ένα μικρό οίκημα, που μοιάζει περισσότερο με γκαράζ και φέρει την επωνυμία πυρήνας, και όπου εντόπισα ίχνη του πατέρα, δηλ. θετικό φορτίο. Αυτά ήταν τα αποτελέσματα της έρευνας που έκανα, δηλ. των πειραμάτων που πραγματοποίησα το 1911.

Όμως έχω πληροφορίες και για τον πατέρα. Και αυτόν τον εντοπίσαμε το 1914 σε ένα αυτοκίνητο. Είναι βλέπετε οικογενειακή η λατρεία που έχουν για αυτά. Είναι ένα φορτηγό, μάρκας πρωτόνιο. Προσδιορίστηκε ότι είναι κάπου δύο χιλιάδες φορές βαρύτερο από της μητέρας (για την ακρίβεια 1836 φορές). Το φορτίο του είναι όσο και αυτής, με τη διαφορά όμως ότι είναι θετικό και όχι αρνητικό. Και αυτός δεν το αποχωρίζεται ποτέ. Ήδη από το 1920 είχαμε σοβαρές ενδείξεις ότι το παρκάρει στο γκαράζ που αναφέρθηκε προηγουμένως, χωρίς να βγαίνει από αυτό. Έχουμε υποψίες ότι και αυτός δεν ησυχάζει ποτέ. Το στριφογυρίζει διαρκώς.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Πολύ ενδιαφέρουσες οι πληροφορίες σας κ. Rutherford. Και τώρα έχουμε στη γραμμή μας τον κ. Bohr από Κοπενχάγη.

 

ΒΗΟR

Διαπίστωσα -θα ‘τανε το 1913- ότι η αυλή του σπιτιού έχει γύρω-γύρω γραμμές, σαν κ’ αυτές που υπάρχουν στα στάδια όπου τρέχουν οι δρομείς, και που τις λένε στιβάδες. Η κυρία τρέχει πάντα ακριβώς πάνω σε μια γραμμή, και ποτέ στο ενδιάμεσο των γραμμών και συνήθως στην πιο κοντινή προς το κεντρικό οίκημα, τον επονομαζόμενο πυρήνα, γραμμή. Τότε μπορούν να συμβούν μερικά περίεργα πράγματα. Όταν αισθάνεται ότι έχει πολύ ενεργητικότητα, πάει σε πιο μακρινή γραμμή, ή φεύγει έξω. Όταν ξαναγυρίζει … γεννάει … δίδυμα. Τα δίδυμα αυτά είναι του είδους που δεν μοιάζουν μεταξύ τους (οι βιολόγοι τα λένε ετεροζυγωτικά). Το ένα είναι το ηλεκτρικό και το άλλο το μαγνητικό πεδίο. Πάνε πάντα μαζί, ως κύμα ηλεκτρομαγνητικό. Το ζευγαράκι αυτό το λένε φωτόνιο.

Σας δίνω ακόμη μερικές πληροφορίες. Η κυρία συχνά βγαίνει από το σπίτι όταν αισθάνεται ότι έχει πολύ όρεξη (οι φυσικοί λένε όταν έχει πολλή ενέργεια) -και τότε είναι γνωστή με το όνομα ελεύθερο ηλεκτρόνιο- πολύ συχνότερα από τον σύζυγο. Της αρέσει να κάνει βόλτες, τρέχοντας σε λεωφόρους, που τις λένε καλώδια, περνώντας από διάφορα μέρη, με ονόματα όπως αμπερόμετρα, κινητήρες, γεννήτριες κ.α. που αποτελούν, όπως λένε, ένα ηλεκτρικό κύκλωμα. Αυτός βγαίνει σε κάποιες ειδικές περιστάσεις. Εντοπίστηκε στις ακτίνες α που εκπέμπουν τα ραδιενεργά υλικά. Ακόμη κυκλοφορεί και στο διάστημα. Έρχεται στη Γη από μακρινούς τόπους του γαλαξία, με το όνομα κοσμικές ακτίνες. Συχνά κάνει ταξιδάκια από τον Ήλιο στη Γη, μαζί με την κυρία (ο καθένας όμως επιβαίνει στο δικό του όχημα) και τότε είναι γνωστοί σαν ηλιακός άνεμος. Επίσης μπορούμε να τον βρούμε σε ειδικές συσκευές που φτιάξανε οι επιστήμονες και που λέγονται επιταχυντές, όπου προσπαθούν να τον κάνουν να τρέξει όσο γίνεται πιο πολύ. Στις τελευταίες βρίσκουμε επίσης και την κυρία, που, καταλαβαίνετε, με την μανία που έχει για ταχύτητα, πάει πολύ ευχαρίστως, και μάλιστα κατορθώνει να ξεπερνά σε ταχύτητα τον σύζυγο, καθώς το αμάξι της είναι πολύ πιο ελαφρύ.

Όταν η κυρία έχει κουραστεί και δεν έχει τόση ενέργεια, γυρνάει στο σπίτι ευχαρίστως κοντά στον σύζυγο. Είναι αγαπημένο και ερωτευμένο ζευγάρι. Ισχυρή ερωτική, ή μάλλον … ηλεκτρική έλξη τους συνδέει. Το παιδί τους, το ηλεκτρικό πεδίο, συντελεί πολύ στο «δέσιμο» του ζευγαριού. Μεσολαβεί μεταξύ τους και τους φέρνει κοντά.

Έχω όμως να σας πω και άλλα, που είναι γνωστά μεταξύ των συναδέλφων.Θα αναφερθώ σε κάτι που ελέχθη πιο πριν από τον κ. Amper, σχετικά με την δημιουργία του μαγνητικού πεδίου των μαγνητών από κάποια αόρατα ρεύματα. Η ευχή του πραγματοποιείται, η υπόθεσή του δικαιώνεται. Και εξηγούμαι: 

Δεν είναι περίεργο που δεν έγινε τότε πιστευτή η ομολογουμένως προφητική άποψή του. Στην εποχή του δεν ήταν γνωστό, σήμερα όμως, ξέρουμε ότι πράγματι υπάρχουν αυτά τα περίεργα αόρατα ρεύματα. Ποια είναι; Τώρα που γνωρίζουμε ότι τα άτομα έχουν ηλεκτρόνια, ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια, που γυρίζουν γύρω από τον πυρήνα τους, μπορούμε να πούμε ότι το στρεφόμενο ηλεκτρόνιο ισοδυναμεί με κυκλικό ηλεκτρικό ρεύμα (αφού ρεύμα λέμε κάθε κίνηση ηλεκτρικού φορτίου). Έτσι το μαγνητικό πεδίο των μαγνητών οφείλεται σε αυτά τα ρεύματα. Μία λοιπόν είναι η πηγή και το υπόθεμα του μαγνητικού πεδίου: Το κινούμενο φορτίο, αλλιώς ηλεκτρικό ρεύμα. Το μαγνητικό πεδίο σχηματίζεται είτε από την ροή ελευθέρων ηλεκτρονίων (όπως συμβαίνει στα καλώδια), είτε από τα στρεφόμενα γύρω από τους πυρήνες των ατόμων ηλεκτρόνια.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Διευκρινίστε μας κάτι. Απ’ όσο ξέρουμε, όλα τα υλικά αποτελούνται από άτομα που περιέχουν ηλεκτρόνια, τα οποία κινούνται συνεχώς. Δεν θα έπρεπε τότε όλα να είναι μαγνήτες; Ξέρουμε όμως ότι τα περισσότερα υλικά δεν παρουσιάζουν ποτέ μαγνητικές ιδιότητες. Αλλά και ο σίδηρος, από τον οποίο είναι κατασκευασμένοι οι μαγνήτες, τις περισσότερες φορές δεν είναι μαγνητισμένος. Γιατί όλα αυτά;

 

ΒΗΟR

Έχετε απόλυτο δίκιο. Να σας εξηγήσω, όσο γίνεται πιο απλά, τι συμβαίνει (να μη τα πούμε πολύ «επιστημονικά» και σας μπερδέψω). Το κάθε άτομο, με τα περιστρεφόμενα γύρω από τον πυρήνα ηλεκτρόνιά του, καθώς αυτά παράγουν μαγνητικό πεδίο,  είναι σαν ένας μικροσκοπικός μαγνήτης (που λέγεται στοιχειώδης μαγνήτης, γιατί είναι ο μικρότερος που μπορεί να υπάρξει και δεν μπορεί να χωριστεί σε μικρότερους). Επειδή όμως είναι τυχαία προσανατολισμένα τα επίπεδα περιστροφής των διαφόρων ατόμων, το μαγνητικό πεδίο του ενός εξουδετερώνει αυτό ενός άλλου, ώστε το τελικό αποτέλεσμα, σε μακροσκοπική κλίμακα όπως λέμε, είναι να φαίνεται σαν να μη υπάρχει μαγνητικό πεδίο. Όταν όμως γίνουν τα επίπεδα περιστροφής τους παράλληλα, τότε, αντίθετα, τα μικροσκοπικά μαγνητικά πεδία των ατόμων ενισχύονται και το τελικό αποτέλεσμα είναι το κομμάτι του υλικού να είναι φανερό ότι είναι μαγνητισμένο. Τώρα, γιατί ο σίδηρος (καθώς και κάποια άλλα υλικά) παρουσιάζει έντονα μαγνητικές ιδιότητες και όχι άλλα υλικά (αν και για να ακριβολογήσω, όλα τα υλικά έχουν μαγνητικές ιδιότητες, αλλά τα περισσότερα τόσο ανεπαίσθητες, που δεν τις καταλαβαίνουμε παρά μόνο με όργανα ακριβείας), περισσότερα δεν θα σας πω, γιατί μπαίνουμε στα «βαθιά νερά» της επιστήμης, που είναι κατανοητά μόνο από τους ειδικούς.

Ακόμη να σας πω ότι τα ηλεκτρόνια του ατόμου, όχι μόνο περιφέρονται γύρω από τον πυρήνα, αλλά, όπως και η Γη, που γυρίζει γύρω από τον Ήλιο, ταυτόχρονα περιστρέφεται και γύρω από τον άξονά της, έτσι και αυτά περιστρέφονται γύρω από άξονά τους σαν σβούρες (αυτή η περιστροφή είναι γνωστή σαν spin). Το spin μάλιστα συμβάλλει στο μαγνητικό πεδίο περισσότερο από την περιφορά των ηλεκτρονίων γύρω από τον πυρήνα. Να σας πω ακόμη ότι, σύμφωνα με νεώτερες απόψεις, το spin δεν είναι ακριβώς περιστροφή, δεν έχει άμεσο ανάλογο στην Κλασσική Μηχανική και έτσι δεν αναπαρίσταται (η περιστροφή είναι μια απλοποιημένη εικόνα), σχετίζεται, όπως λένε, με κάποιες συμμετρίες της φύσης.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ευχαριστούμε κ. Bohr. Είμαστε σε πολύ καλό δρόμο. Και έχουμε πολλά ακόμη τηλεφωνήματα. Ακούμε το επόμενο. Ο κ. Chadwick είναι στη γραμμή μας.

 

CHADWICK

Να σας πληροφορήσω ότι υπάρχει ένα είδος οχήματος που μοιάζει πολύ με του κυρίου, αλλά … δεν είναι επανδρωμένο! Μ’ άλλα λόγια, δεν έχει φορτίο και γι’ αυτό είναι … στείρο, άτεκνο, δεν γεννά ηλεκτρικό και μαγνητικό πεδίο. Φέρει την ονομασία νετρόνιο (από λατινική ρίζαֹ  θα το μεταφράζαμε ως ουδετερόνιο, γιατί είναι ηλεκτρικά ουδέτερο).

Από το 1920 υπήρχαν υποψίες για την ύπαρξή του, όπως υποστήριξε ο κ. Rutherford.  Εγώ είχα την τύχη να το εντοπίσω το 1932 κάνοντας ένα πείραμα. Υπάρχουν σοβαρές υποψίες ότι παρκάρει στον πυρήνα, δίπλα στο πρωτόνιο.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ενδιαφέρουσα η πληροφορία σας. Σας ευχαριστούμε.

Συνεχίζουμε με τον κ. Pauli.

 

PAULI

Άκουσα ότι η κυρία-ηλεκτρόνιο έχει πάρα πολλά αδέλφια που μοιάζουν σαν δίδυμα (τα πανομοιότυπα, τα λεγόμενα ομοζυγωτικά). Το ίδιο και ο κύριος – πρωτόνιο και το νετρόνιο. Μάλιστα μένουν στο ίδιο σπίτι πολλά αδέλφια. Π.χ. στη βίλα-οξυγόνο στο κεντρικό γκαράζ βρίσκουμε 8 αδέλφια-πρωτόνια, καθώς και τα 8 μη επανδρωμένα νετρόνια, και στην αυλή παρκάρουν οι κυρίες – ηλεκτρόνια, σύζυγοι των πρωτονίων. Όταν επιστρέφει μια κυρία, παρκάρει στην πιο κοντινή προς το κεντρικό γκαράζ θέση που δεν είναι κατειλημμένη.

Το 1925 διαπίστωσα ότι οι θέσεις παρκαρίσματος είναι περιορισμένες, οι μακρινότερες μάλιστα έχουν μεγαλύτερη χωρητικότητα. Στην επιστημονική γλώσσα λέμε ότι κάθε στιβάδα μπορεί να έχει πλήθος ηλεκτρονίων όχι μεγαλύτερο από ορισμένο όριο. Να μη σας μπλέξω όμως με περισσότερες επιστημονικές λεπτομέρειες σ’ αυτό το θέμα.

Να σας πληροφορήσω ακόμη ότι τα νετρόνια, παρόλο που όταν βρεθούν ελεύθερα –πράγμα που συμβαίνει σπάνια- εύκολα ενσωματώνονται σε ένα πυρήνα (τον πλησιάζουν χωρίς πρόβλημα, γιατί μη έχοντας φορτίο, δεν τα απωθεί ο πυρήνας) και δημιουργούν πυρηνικές αντιδράσεις, η έλλειψη φορτίου τους μας δυσκολεύει να τα εντοπίσουμε με όργανα.

Εύκολα εντοπίζονται τα επανδρωμένα οχήματα (που έχουν δηλ. φορτίο), γιατί τα παιδιά των κατόχων τους, ηλεκτρικό και μαγνητικό πεδίο εύκολα κάνουν αισθητή την παρουσία τους, καθώς περνούν από ειδικούς ανιχνευτές, με την φασαρία που κάνουν σαν ζωηρά παιδιά που είναι.

Γενικά, τα πεδία -και «παιδία» των παραπάνω- καθώς είναι πολύ χαριτωμένα, έχουν την ικανότητα να «συγκινήσουν» όποιο απ’ αυτά τα αδέλφια, πρωτόνια και ηλεκτρόνια, συναντήσουν (αλλιώς λέμε τους ασκούν δύναμη).

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ευχαριστούμε για τις πληροφορίες. Και τώρα έχουμε στην τηλεφωνική μας γραμμή μια κυρία.

 

 

 

MARIA CURIE

Διαπιστώθηκε ότι η εν λόγω κυρία μερικές φορές βγαίνει από κάποια σπίτια μεγάλα, που τα λένε ραδιενεργά ισότοπα, και συγκεκριμένα από το κεντρικό οίκημα, τον πυρήνα, όπως από τη βίλα-θόριο, τρέχοντας με μεγάλες ταχύτητες. Τότε την αποκαλούν ραδιενεργές ακτίνες β. Αλλά και ο κύριος κάνει κάτι παρόμοιο. Τότε όμως βγαίνει παρέα με ένα άλλο αδελφό του με συνοδεία  δύο νετρονίων. Η ομάδα αυτή λέγεται πυρήνας ηλίου, ή ακτίνες α.

Έχω κάνει πολλές έρευνες πάνω στα θέματα αυτά, που είναι γνωστά με το όνομα ραδιενέργεια.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Σας ευχαριστούμε θερμά. Κάτι όμως μου φαίνεται περίεργο. Πώς τρυπώνει στον πυρήνα, αφού συνηθίζει να παρκάρει στην αυλή;

Ακολουθεί ο κ. Dirac.

Αλλά… μια στιγμή, με ειδοποιούν ότι θέλει επειγόντως να παρέμβει ο κ. Fermi. Ας τον ακούσουμε πρώτα.

 

FERMI

Θα σας λύσω την απορία που μόλις εκφράσατε. Συμβαίνει κάτι περίεργο σε κάποιους πυρήνες. Ένα νετρόνιο να ... μεταμορφώνεται σε πρωτόνιο και ηλεκτρόνιο. Έτσι ξετρυπώνουν ως δια μαγείας από τον πυρήνα ο κύριος και η κυρία. Ο κύριος όμως δεν το κουνάει από εκεί, η κυρία όμως έχει διάθεση να βγει έξω.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Καταπληκτικό! Ευχαριστούμε. Και τώρα ακούμε τον κ. Dirac.

 

DIRAC

Έχω υποψίες ότι ο κύριος διαθέτει και άλλο αυτοκίνητο, μικρό, σαν της κυρίας, μοντέλο ποζιτρόνιο. Όμως πολύ σπάνια το χρησιμοποιεί.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία. Αλλά με ειδοποιούν ότι την επιβεβαιώνει ο κ. Anderson.

 

ANDERSON

Πράγματι, είδα το ποζιτρόνιο στις κοσμικές ακτίνες. Ήταν το 1932. Αλλά σε ελάχιστο χρόνο φάνηκε να εξαφανίστηκε.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ευχαριστούμε πολύ. Ακολουθεί τηλεφώνημα από Γενεύη.

ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΤΟΥ CERN

Είμαι ένας ερευνητής του CERN. Έχω πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες.

Διαπιστώθηκε ότι και η κυρία διαθέτει και άλλο αυτοκίνητο, φορτηγό, όμοιο με του συζύγου, μοντέλο αντιπρωτόνιο, που επίσης πολύ σπάνια το χρησιμοποιεί. 

Θα με πιστέψετε τώρα αν σας πω ότι και οι δύο διαθέτουν … ολόκληρο στόλο από αυτοκίνητα! Άλλα είναι μικρά, άλλα μεσαία, άλλα μεγάλα. Να σας πω μερικά μοντέλα: Μιόνια, πιόνια, καόνια, υπερόνια κλπ. Λένε ότι είναι εκατοντάδες. Όμως τα αγαπημένα τους είναι το ηλεκτρόνιο και το πρωτόνιο αντίστοιχα. Τα άλλα σπάνια τα χρησιμοποιούν (οι φυσικοί λένε ότι τα σωματίδια αυτά «ζουν» ελάχιστα, δηλ. διασπώνται σε κλάσμα του δευτερολέπτου από την στιγμή που δημιουργούνται). Εντοπίστηκαν σ’ αυτά στην ατμόσφαιρα, όταν καταφθάνουν στη Γη με τα οχήματα ηλεκτρόνιο και πρωτόνιο από μακρινά ταξίδια σε άστρα και γαλαξίες, ως κοσμικές ακτίνες. Τότε συμβαίνει κάτι περίεργο. Τρακάρουν με μεγάλη σφοδρότητα με άτομα που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα, αλλά, ώ του θαύματος! Οι επιβάτες-φορτία δεν «σκοτώνονται», το δε όχημα μεταμορφώνεται σε κάποιο από αυτά τα σπάνια οχήματα που είπαμε πριν. Επίσης εντοπίστηκαν σε πειραματικές διατάξεις, όπως στο ερευνητικό μας κέντρο, το CERN, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών, το κορυφαίο του είδους, που είναι κοντά στη Γενεύη.

Έχω και άλλα ακόμη να σας πω. Όταν κυκλοφορεί ο σύζυγος με το ελαφρύ του όχημα, το ποζιτρόνιο, είναι πολύ εύκολο να συναντήσει την κυρία που τρέχει με ηλεκτρόνιο, καθώς όπως είπαμε, αυτό προτιμά απ’ όλα τα’ άλλα. Ισχυρή ερωτική έλξη αισθάνονται τότε και το αποτέλεσμα, …ο καρπός της κοιλίας, είναι να γεννηθούν … δύο δίδυμα φωτόνια (μη ξεχνάτε είναι και ηλεκτρομαγνητικά κύματα). Τότε συμβαίνει κάτι πολύ περίεργο. Οι δύο γονείς … πεθαίνουν και το σώμα τους φαίνεται σαν να … ανελήφθη εις τους ουρανούς, εξαφανίζεται από προσώπου Γης ως δια μαγείας! Αυτό το λένε εξαύλωση. Το ίδιο συμβαίνει επίσης όταν συναντιούνται επιβαίνοντας σε οποιαδήποτε όμοια οχήματα (αυτά τα όμοια, πλην φορτίου, σωματίδια οι φυσικοί λένε ότι αποτελούν ζευγάρι ύλης-αντιύλης -ακούγοντας τον όρο αντιύλη μη πάει ο νους σας σε κάτι εξωπραγματικό, ότι δεν είναι ύλη, απλώς αποτελείται από σωματίδια ύλης πανομοιότυπα, με μόνη διαφορά το αντίθετο φορτίο- γενικά σε κάθε σωματίδιο αντιστοιχεί και ένα αντισωματίδιο).

Αλλά και άλλο ανήκουστο συμβαίνει, που μοιάζει με το αντίθετο του προηγούμενου. Όταν ένα φωτόνιοπολύ ζωηρό (η ακριβής έκφραση είναι πολύ μεγάλης ενέργειας) βρεθεί σε ισχυρό ηλεκτρικό πεδίο, π.χ. στο πεδίο πυρήνα, κάνει … δίδυμα, αγόρι και κορίτσι, ένα ζευγάρι ύλης -αντιύλης, π.χ. ποζιτρόνιο– ηλεκτρόνιο, πρωτόνιο-αντιπρωτόνιο. Μη νομίσετε όμως ότι … ανασταίνονται οι γονείς του φωτονίου! Απλώς είναι εγγόνια τους, που μοιάζουν καταπληκτικά, όχι στους γονείς, αλλά στους παππούδες τους! Και πάλι ο γονιός εξαφανίζεται. Αυτό το λένε δίδυμη γένεση.

Όλα αυτά τα γεγονότα είναι πολύ σπάνια, ήταν όμως πολύ συχνά στα πρώτα στάδια της ζωής του Σύμπαντος, μέχρις ηλικίας μόλις … μερικών δευτερολέπτων, όταν δηλ. ήταν «βρέφος» (σήμερα είναι 13,7 δις ετών). Στις μέρες μας παρατηρούνται στις κοσμικές ακτίνες και στα επιστημονικά εργαστήρια.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Καταπληκτικά νέα μας μεταφέρατε. Ευχαριστούμε. Ακολουθεί ο κ. Gell – Mann από Αμερική.

 

GELL - MANN

Θα θέλατε να σας πω κάτι σχετικά με τα αυτοκίνητα  που διαθέτει η οικογένεια; Μεγάλη ποικιλία ομολογουμένως (άσχετα αν το αγαπημένο τους είναι το ηλεκτρόνιο και το πρωτόνιο, ενώ τα άλλα σπάνια τα χρησιμοποιούν). Το εργοστάσιο κατασκευής τους «Φύση» μας πληροφορεί ότι είναι 2 κατηγοριών: τα ελαφρού τύπου (ηλεκτρόνιο, ποζιτρόνιο), μοντέλο λεπτόνιο όπως λέγονται, και τα βαρέος τύπου (πρωτόνιο κ.α.), μοντέλο αδρόνιο. Τα τελευταία κατασκευάζονται ή τριθέσια (π.χ. πρωτόνιο) ή διθέσια (π.χ. πιόνιο), με τις ονομασίες βαρυόνια και μεσόνια αντίστοιχα, και, αν και διαφέρουν στο τονάζ, τη μάζα, έχουν κάποια κοινά γνωρίσματα. Είναι φτιαγμένα όλα από το ίδιο είδος καθισμάτων, τύπου quark, που βγαίνουν από το εργοστάσιό μας σε διάφορες ποικιλίες. Υπάρχουν 6 διαφορετικά είδη, που είναι  … αρωματισμένα με διαφορετικό το καθένα άρωμα, με τις εμπορικές ονομασίες up (πάνω), down (κάτω), charm (γοητευτικό), strange (παράξενο), top (υψηλό), bottom (χαμηλό). Οι φίρμες up και down έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση. Οι υπόλοιπες, όπως λένε οι αστροφυσικοί, είχαν ζήτηση μόνο τις … πρώτες στιγμές της δημιουργίας του Σύμπαντος, ενώ σήμερα εντοπίζονται πολύ σπάνια, όπως κατά την διάρκεια ορισμένων πειραμάτων των φυσικών. Όλα βγαίνουν σε 3 χρώματα (πράσινο, κόκκινο, μπλε).Πάντα στα τριθέσια υπάρχουν και τα 3 χρώματα.(Οι φυσικοί τα οχήματα αυτά, καθώς και τα καθίσματα που είπαμε, τα ονομάζουν σωματίδια και λένε ότι δεν πρόκειται κυριολεκτικά για χρώματα ή αρώματα, πρόκειται απλώς για ονομασίες που σχετίζονται με κάποιες ιδιότητές τους. Παρόμοια, όταν λένε για φορτίο δεν το εννοούν με την κυριολεκτική σημασία της λέξης στην καθημερινή ζωή, όπως π.χ. το φορτίο ενός φορτηγού).

Το πρωτόνιο π.χ. αποτελείται από δύο up quark και ένα down quark, το δε νετρόνιο, επίσης τύπου αδρόνιο, από δύο down quark και ένα  up quark

Για να τα ενώσουμε χρησιμοποιούμε την καλύτερη κόλα που υπάρχει στη φύση, μάρκας γλοιόνιο (θα πούμε παρακάτω γι’ αυτήν). Αυτή η κόλα (οι φυσικοί λένε δύναμη) έχει την ιδιότητα να γίνεται πιο δυνατή όσο πάμε να αποκολλήσουμε τα quark, ώστε είναι αδύνατον να βγουν από το πρωτόνιο, που αποτελεί, θα λέγαμε, φυλακή γι’ αυτά. Έτσι και κάνουν να αποδράσουν, η ισχυρή κόλα, σαν τον καλύτερο δεσμοφύλακα, τα γυρίζει αμέσως πίσω στο κελί τους.

Τα μοντέλο λεπτόνιο είναι μονοθέσια, με καθίσματα πολύ μικρού μεγέθους. Τέτοιο είναι το ηλεκτρόνιο. Αξίζει να σας αναφέρω ότι σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκει ένα περίεργο σωματίδιο, το νετρίνο, με απειροελάχιστη μάζα, πολύ μικρότερη του ηλεκτρονίου, χωρίς ηλεκτρικό φορτίο, εξ ου και το όνομά του, που σημαίνει μικρό νετρόνιο (ουδετερόνιο), που τρέχει με ασύλληπτη ταχύτητα -εγγίζει αυτήν του φωτός- και είναι ένα αυτοκίνητο-φάντασμα, γιατί, παρόλο που βγαίνει σε πολυάριθμα αντίτυπα, πολύ δύσκολα εντοπίζεται. (Οι φυσικοί λένε ότι δύσκολα αλληλεπιδρούν με άλλα σωματίδια. Έτσι πολύ εύκολα διαπερνούν τη Γη και βγαίνουν σχεδόν ανεμπόδιστα. Διαρκώς νετρίνα διασχίζουν το σώμα μας, χωρίς να το «παίρνουμε χαμπάρι». Είναι πάμπολλα, κυκλοφορούν ελεύθερα και δεν συμμετέχουν στην δομή της συνηθισμένης ύλης. Μάλιστα τελευταία γίνεται ένα πείραμα στα ανοιχτά της Πύλου, όπου στα βάθη της θάλασσας -εκεί είναι το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου- οι φυσικοί προσπαθούν να ανιχνεύσουν αυτά τα περίεργα σωματίδια).

Πολλά παράξενα σας είπα. Αυτό όμως που θα σας πω τώρα είναι ακόμη πιο παράξενο, είναι απίστευτο. Ο επιβάτης του οχήματος πρωτόνιο, καθώς και άλλων βαρέων οχημάτων, είναι ένας, αλλά ταυτόχρονα και … τρεις! Αποτελεί τριάδα «ομοούσιο και αδιαίρετο». Το κάθε μέλος της τριάδας κάθεται σε ένα από τα τρία καθίσματα και είναι ή αρσενικό (θετικό) ή θηλυκό (αρνητικό), αλλά η τριάδα, σαν όλον, είναι ή το ένα ή το άλλο. Ίσως σας φαίνεται περίεργο αυτό. Θα σας πω κάτι ανάλογο που συμβαίνει με τους ανθρώπους. Ο εγκέφαλός τους στην πραγματικότητα δεν είναι ένας αλλά δύο, τα γνωστά ημισφαίρια, αριστερό και δεξί, που το καθένα τους είναι διαφορετικό (το αριστερό είναι αυτό της λογικής, ενώ το δεξί του συναισθήματος) και ελέγχουν χαρακτηριστικά τόσο «αρσενικά», όσο και «θηλυκά». Αυτά όμως συνεργάζονται και παρουσιάζουν μία προσωπικότητα και ένα φύλο. Αν μιλήσουμε τώρα στη γλώσσα των φυσικών, θα πούμε ότι το κάθε quark έχει φορτίο 1/3 ή 2/3 του στοιχειώδους, θετικό ή αρνητικό, συγκεκριμένα στο πρωτόνιο τα  δύο up quark έχουν από +2/3, το down quark –1/3, συνολικά 2.2/3+(-1/3) = +1

Αλλά και στο νετρόνιο, με δύο down quark και ένα up quark, έχουμε συνολικά 2.(-1/3)+2/3 = 0, οπότε συμπεριφέρεται σα να μην έχει επιβάτη. Βλέπετε ότι το μικρότερο φορτίο στη φύση δεν είναι το φορτίο του ηλεκτρονίου, το λεγόμενο στοιχειώδες, αλλά το ένα τρίτο του, μόνο που αυτό δεν μπορεί να υπάρξει ελεύθερο.

Κάθε είδος κουάρκ μπορεί να έχει επιβάτη τόσο αρσενικό όσο και θηλυκό. Στη γλώσσα των φυσικών, σε κάθε κουάρκ αντιστοιχεί ένα αντικουάρκ αντίθετου φορτίου (ζευγάρι ύλης-αντιύλης).

Τα μέλη της τριάδας είναι ομοούσια, αφού είναι όλα quark, αδιαίρετα, γιατί, όπως ελέχθη πρωτύτερα, δε μπορούν με τίποτε να ξεχωρίσουν.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Ομολογώ ότι μας καταπλήξατε με αυτά που μόλις ακούσαμε.

Συνεχίζουμε με τον κ. Feynman, επίσης από Αμερική.

 

FEYNMAN

Να σας πω ότι τα φωτόνια έχουν και … ξαδελφάκια; Θα σας εξηγήσω τι εννοώ. Να διευκρινίσω όμως πρώτα μερικά πράγματα.

Τα οχήματα που αναφέρθηκαν (που οι φυσικοί τα λένε σωματίδια ύλης), και σας θυμίζω ότι είναι δύο κατηγοριών, τα βαρέος τύπου που τα λένε αδρόνια (η ρίζα της λέξης προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «αδρός») και αποτελούνται από quark, όπως το πρωτόνιο, το νετρόνιο και τα ελαφρού τύπου, που τα λένε λεπτόνια, όπως το ηλεκτρόνιο,  έχουν ορισμένες ιδιότητες π.χ. το φύλο του επιβάτη, αρσενικό ή θηλυκό (οι φυσικοί λένε θετικό ή αρνητικό φορτίο), το πόσο βαρύ είναι, το τονάζ να το πούμε αλλιώς (στην επιστημονική γλώσσα η μάζα) και άλλες.

Τα μέλη της οικογένειας των ηλεκτρισμένων σωματιδίων συνδέονται με ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς (οι φυσικοί λένε ότι τα ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια αλληλεπιδρούν με ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις με τη μεσολάβηση του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου που γεννούν, και που ένα «πακέτο» ενέργειάς τους λέγεται φωτόνιο).

Όμως υπάρχουν και άλλου είδους δεσμοί.

Βαρυτικοί, που σχετίζονται με τη μάζα, μεταξύ όλων των σωματιδίων ύλης, αφού όλα έχουν μάζα, τα οποία αλληλεπιδρούν  με βαρυτικές δυνάμεις, με τη μεσολάβηση των λεγομένων βαρυτονίων, για τα οποία όμως δεν έχουμε ακόμη μαρτυρίες (πειράματα), υποθέτουμε ότι υπάρχουν.

Ισχυροί, μεταξύ των quark (αυτών που έχουν «χρώμα», όπως λέγεται μια ιδιότητά τους). Τα quark, και επομένως και τα πρωτόνια και νετρόνια που αποτελούνται από αυτά, αλληλεπιδρούν με τις λεγόμενες ισχυρές δυνάμεις, με τη μεσολάβηση σωματιδίων, που λέγονται γλοιόνια (η «κόλλα» που προαναφέραμε) με αποτέλεσμα την αλλαγή «χρώματος» των quark. Στα αγγλικά λέγονται gluon από την λέξη glue (σημαίνει κόλλα), που έχει ρίζα την ελληνική λέξη γλοιός (σημαίνει επίσης κόλλα).

Τέλος οι ασθενείς. Τα quark και τα λεπτόνια (αυτά που έχουν «άρωμα», όπως λέγεται μια άλλη ιδιότητά τους) αλληλεπιδρούν με ένα άλλο είδος δυνάμεων που λέγονται ασθενείς, όπου μεσολαβούν κάποια σωματίδια, τα λεγόμενα μποζόνια w (θετικό και αρνητικό) και z (ουδέτερο), που έχουν πολύ μεγάλη μάζα, 90 φορές μεγαλύτερη του πρωτονίου, είναι, θα λέγαμε, κάτι σαν «βαρύ φως» που αλλάζουν το «άρωμά» τους.

Όπως βλέπετε κάθε κατηγορία σωματιδίων «καταλαβαίνει» ορισμένα είδη δυνάμεων. Τα quark «αισθάνονται» όλες τις δυνάμεις, τα φορτισμένα λεπτόνια (π.χ. ηλεκτρόνιο) όλες πλην ισχυρών, τα μη φορτισμένα λεπτόνια (π.χ. νετρίνο) όχι τις ισχυρές και ηλεκτρομαγνητικές. Επίσης όλες οι δυνάμεις δεν είναι το ίδιο ισχυρές. Πρώτα έρχονται οι ισχυρές (γι’ αυτό και λέγονται έτσι), ακολουθούν οι ηλεκτρομαγνητικές, μετά οι ασθενείς και τελευταίες οι βαρυτικές. Ούτε και η εμβέλειά τους (δηλ. μέχρι πόσο μακριά γίνονται αισθητές) είναι ίδια. Οι βαρυτικές και ηλεκτρομαγνητικές έχουν άπειρη εμβέλεια (εξασθενίζουν βέβαια με την απόσταση), ενώ οι ισχυρές εξασθενούν πολύ πιο γρήγορα και δεν γίνονται αντιληπτές σε αποστάσεις μεγαλύτερες των διαστάσεων του πυρήνα, οι δε ασθενείς σε ακόμη πιο μικρές. Έτσι στην καθημερινή ζωή καταλαβαίνουμε τις βαρυτικές (π.χ. το βάρος των σωμάτων) και τις ηλεκτρομαγνητικές (παρόλο που πολλές φορές δεν υποψιαζόμαστε ότι είναι τέτοιες διάφορες γνωστές μας δυνάμεις, όπως π.χ. η τριβή).

Είδαμε ότι τα φωτόνια («πακέτα» ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου) γεννιούνται από ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια, τα βαρυτόνια από όλα τα σωματίδια, τα γλοιόνια από τα quark, τα w και zαπότα quark και τα λεπτόνια. Όλα αυτά τα λέμε σωματίδια πεδίου (ηλεκτρικού, βαρυτικού κλπ), που είναι οι αγγελιοφόροι, οι μεσολαβητές των δυνάμεων μεταξύ των σωματιδίων της ύλης.

Δίνουμε μια παρομοίωση για να γίνει αυτό κατανοητό. Φανταστείτε δύο παίκτες τένις σε ένα παγοδρόμιο. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβετε ότι, καθώς το μπαλάκι χτυπώντας το πηγαινοέρχεται από τον ένα στον άλλο, οι παίκτες φαίνεται να απομακρύνονται μεταξύ τους γλιστρώντας στον πάγο. Αντιστοιχείστε τώρα στους παίκτες τα σωματίδια ύλης και στο μπαλάκι τα σωματίδια πεδίου. Εγώ είχα την τύχη να ανακαλύψω αυτό το περίεργο «τένις» με τα φωτόνια (δεν είναι συνηθισμένα φωτόνια, η παρουσία τους είναι εφήμερηֹ  σημειωτέον ότι κατά τη κλασσική φυσική είναι ηλεκτρομαγνητικά κύματα), που το περιγράφω στη θεωρία μου, που είναι γνωστή σαν QED (κβαντική ηλεκτροδυναμική). Και μια ακόμη παρομοίωση: φανταστείτε δυό βάρκες (ανάλογο των σωματιδίων ύλης) στην θάλασσα την νύχτα που η κάθε μια έχει ένα φωτάκι. Ένας άνθρωπος (ανάλογο του σωματιδίου πεδίου) πηδάει από την μια στην άλλη. Τι θα δούμε; Η πρώτη βάρκα κάνει πίσω, ενώ η δεύτερη, μόλις φθάνει ο άνθρωπος, πάει μπροςֹ  όμως στα σκοτεινά δεν βλέπουμε ούτε τις βάρκες, ούτε τον άνθρωπο, παρά μόνο τα φωτάκια που φαίνονται σαν να απωθούνται.

Βλέπετε ότι υπάρχει ολόκληρο σόι με τα σωματίδια-φορείς των δυνάμεων της φύσης. Τα φωτόνια έχουν πρώτα «ξαδελφάκια» τα z και w, δεύτερα  τα γλοιόνια, ενώ με τα βαρυτόνια είναι μακρινότεροι συγγενείς.

Το ότι υπάρχει συγγένεια μεταξύ τους, το ισχυρίζονται οι λεγόμενες μεγάλες θεωρίες ενοποίησης. Σύμφωνα με αυτές ο κόσμος αποτελείται από τα σωματίδια ύλης, που προαναφέραμε, (και οι φυσικοί τα χαρακτηρίζουμε με το βαρύγδουπο όνομα φερμιόνια) και πεδίου (λέμε ότι είναι μποζόνια), που διαφέρουν στο spin, αλλά χαρακτηρίζονται και τα δύο από την ακαταλαβίστικη για τους πολλούς ιδιότητα να είναι σωματίδια-κύματα.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Πολύ ενδιαφέροντα μας είπατε κ. Feynman. Σας ευχαριστούμε.

Αλλά με ειδοποιούν ότι ο φυσικός του CERN θέλει και πάλι να παρέμβει.

 

ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΤΟΥ CERN

Να συμπληρώσω σ’ αυτά που ακούστηκαν προ ολίγου. Η πρώτη συγγένεια απεδείχθη με ένα πείραμα που έχει γίνει το 1983 στο CERN, ενώ ένα πρόσφατο (άρχισε το 2008) πείραμα, επίσης στο CERN, το μεγαλύτερο που οργανώθηκε ποτέ, φιλοδοξεί να δώσει απαντήσεις σε περισσότερα θέματα., όπως την ύπαρξη και  άλλων σωματιδίων πέραν από των προαναφερθέντων, που προβλέπουν οι πρόσφατες θεωρίες ενοποίησης. Με την ευκαιρία να επισημάνω ότι, ενώ τα παλαιότερα χρόνια ένας επιστήμονας μπορούσε να κάνει πειράματα μόνος του (θυμηθείτε τον Γαλιλαίο ή τον Faraday), μερικά μάλιστα μπορεί να τα εκτελέσει ακόμη και ένας μαθητής σε  σχολικό εργαστήριο -αυτό δεν σημαίνει ότι η σύλληψη της ιδέας είναι απλό πράγμα, μια μεγαλοφυία μόνο ανοίγει νέους δρόμους, σχεδιάζει πρωτοποριακά πειράματα ή δημιουργεί επαναστατικές θεωρίες- σήμερα είναι τόσο πολύπλοκα τα πειράματα, ώστε απαιτείται η συνεργασία πλήθους επιστημόνων, συχνά και από πολλές χώρες, όπως στο παραπάνω πείραμα.

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Καταπληκτικά πράγματα ακούσαμε στη σημερινή μας εκπομπή. Ψάχναμε τον πατέρα και αποκαλύψαμε ολόκληρο σόι. Ομολογώ ότι η σημερινή αναζήτηση ήταν η πιο επιτυχημένη και ενδιαφέρουσα.

 

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Θέλω να προσθέσω κάτι. Τα πρωτόνια και ηλεκτρόνια, που το φορτίο τους είναι οι γονείς μας, τα ξέραμε από καιρό. Διαρκώς συνεργαζόμαστε μεταξύ τους. Εκείνο όμως που δεν ξέραμε ήταν ότι είναι γονείς μας, και τώρα που το μάθαμε, ο αδελφός μου και ‘γω, είμαστε πολύ ευτυχισμένοι. Σας ευχαριστούμε θερμά που μας αποκαλύψατε αυτή την υπέροχη αλήθεια.

 

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Και ‘γω θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στους επιστήμονες που τα βρήκαν όλα αυτά και σε σας, που με την αναζήτηση που κάνατε, μας γνωρίσατε ότι έχουμε μια μεγάλη ωραία οικογένεια.